İlgili belediyelerimizin yapmış olduğu şuyulandırma uygulamaları ile ilgili vatandaşların bilinçsiz yorumları yeni imar plânlarına göre yapılan şuyulandırma uygulamalarının ilerlemesine engel olmakta ve bununla birlikte kentsel dönüşüm uygulamaları sekteye uğramaktadır.
Şuyulandırma uygulamaları imar kanununun 18. maddesine göre yapılırken, düzenleme ortaklık payı (DOP) ve kamu ortaklık payı (KOP) adı altında kamunun tüm vatandaşlardan eşit oranda kesinti yaptığını bilmeliyiz. Bu oran bazı eski mahallelerde yüzde otuz ile yüzde kırk arası değişirken, yeni imara açılan mahallelerde yüzde kırk beşe kadar çıkmaktadır. Kamu tarafından vatandaşın arsa kökünden en fazla yüzde kırk beş düzenleme ortaklık payı (DOP) kesilebilmektedir. Bundan fazla yapılması gereken bir kesinti varsa bunun adı da kamu ortaklık payı (KOP) olmaktadır. Bu oranlar her vatandaş için eşit ve kesindir. Aksi bir durumda mahkeme kararı ile yapılan uygulamalar iptal olur.
Düzenleme ortaklık payı kesintileri ile yollar, parklar, spor tesisi, belediye hizmet alanları, okullar, sağlık ocağı vs. gibi kamu alanları elde edilmektedir. Düzenleme ortaklık payı ile kamu ihtiyaca göre isterse tamamını park olarak belirleyebilir ya da bir başka uygulama alanında da tamamını yol olarak düzenleme yapabilir. Vatandaş burada, “Benim yerimden kestiğiniz ile yol yaptınız. Ama karşı taraftakilerden kestiğiniz ile park yaptınız” diyemez. İlgili belediye buradaki uygulamaları imar planına göre yapmaktadır. Yeni imar planında vatandaşın evi hangi imar adasına değiyor ise oradan hisse verilmektedir. Vatandaşın evi yeşil alan, yol vs. gibi kamu alanında kalıyor ise en yakın imar parseline kaydırılır.
Yeni imar planlarına göre yapılan şuyulandırma uygulamalarının detayları hakkında bizler, ilgili belediyeler ve konunun muhatabı olan herkes, vatandaşlara açıklayıcı ve anlaşılır bir şekilde izahat yapmamız gerekiyor. Vatandaşlar tarafından yeni imar uygulamaları ile elde edilecek rantın iyi analiz edilmesi gerekiyor. Bu konuda da bilinçlendirme yapmalıyız.
Yapılan imar uygulamaları ile vatandaşların elde etmiş olduğu kazanımlar için, şuyulandırmadan önce şuurlandırmanın gerekli olduğunun altını çizmek gerekiyor. Bilmemek, öğrenmemek, anlamamak daha doğrusu anlamaya çalışmamak, yapılacak olan imar uygulamaları ve kentsel dönüşüm projelerinde her zaman uzlaşma yollarını tıkayacaktır. Vatandaşlar tarafından, doğru olan anlaşılana kadar ısrarla ve yılmadan bildiklerimizi anlatmaya gayret etmeliyiz. Riskli alan ve riskli yapılar içindeki yaşam alanlarımızın birinci derece deprem bölgesinde kaldığını asla unutmamalıyız!