Bu aralar fazlaca konu ile ilgili, yüksek lisans ve doktora araştırması yapıyorum. Geçenlerde elime 100 sayfalık bir rapor geçti. Konu, kentsel dönüşüm çalışması yapılmayan bölgelerdeki betonarme konutlara, okul ve yurt gibi betonarme yapılara depremde çare arayışı idi.
İnşaat Mühendisi Yusuf Yıldız tarafından Iğdır Üniversitesi İnşaat Mühendisliği bölümünde geçen yıl yapılan ve kabul edilen teze göre; Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği’ne göre bir betonarme çerçevenin deprem etkileri altındaki performansı, doğrusal olmayan tek modlu itme yöntemiyle incelenmiş ve performansı yetersiz mevcut çerçeveye tutkallı lamine ahşap (Glulam) çaprazlar eklenerek, çerçevenin performans düzeyinin, yönetmeliğin istediği seviyeye getirilmesine yönelik bir güçlendirme yaklaşımı sunulmuştur.
Yapılan analizler neticesinde lamine ahşap çaprazların, betonarme binaların deprem performansını arttırabileceği ve bu amaçla kullanılabileceği görülmüştür.
Yapılan literatür tarama çalışması neticesinde doğrudan tez konusu ile ilişkilendirilebilecek bir adet çalışmaya rastlanmış olup, Sustersic I. ve Dujic B. tarafından yapılan söz konusu çalışmada; daha önce tam ölçekli olarak modellenip dinamik analizi yapılmış betonarme bir yapının dış duvarlarında çapraz lamine ahşap (CLT) paneller kullanılarak deprem performansı iyileştirilmeye çalışılmış; çalışma sonucunda, CLT panellerin yapının rijitliğini ve dayanımı arttırdığı vurgulanmıştır
Çalışma kapsamında 3 m kat yüksekliğine ve 5 m kiriş açıklıklarına sahip, deprem perdesi olmayan, deprem performansı yetersiz, Zemin + 4 normal kattan oluşan 2 boyutlu çerçeve; kenar açıklıklarına merkezi diyagonal ve ters V yerleşim düzenine sahip tutkallı lamine ahşaptan (Glulam) çaprazlar eklenerek deprem performansı iyileştirilmeye çalışılmıştır. Oluşturulan modellerin performansı TBDY- 2018’e göre incelenmiş ve yönetmeliğin mevcut taşıyıcı sistem için DD-2 deprem yer hareketi düzeyinde talep ettiği kontrollü hasar performans düzeyi Model 01D ile yakalanmıştır.
Yapılan tüm analizler sonucunda;
a. Dezavantajlı bölgelerde bulunan yapıların deprem performansının arttırılabilmesi için hız ve kolay uygulanabilirlik açısından tutkallı lamine ahşap (Glulam) çaprazların kullanılabileceği,
b. Lamine ahşapların betonarme sistemlerin yer değiştirmelerinin kısıtlanması ve dayanımının arttırmasında yüksek katkı sunma potansiyeline sahip olduğu,
c. Deprem performansının yetersiz olduğu binalar için planlanan güçlendirme çalışmalarında kullanılacak lamine ahşap çaprazların rijitliğinin, sistemin rijitliği ile uyumlu bir şekilde olmasına dikkat edilmesi gerektiği, bunun için tekrarlı analizlere ihtiyaç duyulacağı,
d. Mevcut sistem rijitliğine oranla yüksek rijitliğe sahip lamine ahşap çapraz ya da çapraz düzeni uygulanması halinde, taban kesme kuvveti kolonlar aracılığıyla karşılandığından, istenilen performans hedefine erişilemeden, özellikle zemin kat kolonlarında, ani güç kayıplarını müteakip sistemin göçme mekanizmasına erişebileceği, görülmüştür.
Raporda, bu yöntemin daha fazla geliştirilmesi ile birlikte, “Ülkemizdeki depreme dayanıklı yapı stoğunun artması beklenmektedir” denilmektedir.
Ne diyelim, 30 yıldır anlatmaktan dilimizde tüy bitti. Belki bizim anlatmak istediğimiz anlaşılamamıştır. O sebeple bir İnşaat Mühendisi kardeşimizin böyle bir araştırma yapması çok değerli.
Umarım bu konuda etkili ve yetkili birimlere de ön ayak olur, depremde hasar alabilecek, belki yıkılabilecek betonarme binalara ahşabın destek verebileceği anlaşılır.