Yapı denetim bedellerine ne oldu ?
Yapı Denetim hizmet bedeli nasıl hesaplanır ve bu bedele hangi hizmetler dahildir ? Bu konuyu seçmemin nedeni artan maliyetler karşısında yapı denetim hizmet bedellerinin nasıl düşük kaldığını anlatabilmek içindir.
Bu konuyu aslında yine 2019 öncesi ve sonrası diye ayırmak gerekiyor. Epey bir farklılaştı çünkü. Yönetmelikteki ifade şu şekilde “Yapı denetimi hizmet bedeli, hizmet bedeline esas yapı yaklaşık maliyeti ile hizmet bedeline esas oranın çarpımı suretiyle elde edilen bedeldir. Bu bedele, katma değer vergisi ile yapı denetim kuruluşu tarafından talep edilen ve taşıyıcı sisteme ilişkin olmayan malzeme ve imalâtlar konusunda yapı müteahhidince yaptırılacak olan laboratuvar deneylerinin masrafları dâhil olmayıp, bu bedeller yapı sahibince ayrıca karşılanır.” Burada hizmet bedeline esas oran için yönetmelik “2019 öncesi %1,5 tan az olamaz” der iken “2019 sonrasında % 1,5 kadardır” diyerek oranı sabitledi.
Diğer çarpan olan yapı yaklaşık maliyeti de inşaat alanının, 2019 öncesinde mimarlık mühendislik hizmet bedelleri hesabında kullanılan yapı yaklaşık birim maliyeti ile çarpılmasından oluşan değer iken, 2019 sonrasında bu birim maliyetlerin gruplara ayrılması ile oluşan değerlere göre belirlenmeye başladı. Yani 1a-1b-2a-2b-2c yapı sınıflarının birim fiyat ortalaması alınarak 1.grup , 3a ve 3b yapı sınıflarının birim fiyat ortalaması alınarak 2.grup , 4a-4b-4c-5a-5b-5c-5d yapı sınıflarının birim fiyat ortalaması alınarak da 3.grup YAPI DENETİM HİZMET BEDELİNE ESAS YAPI YAKLAŞIK MALİYETİ fiyatı oluşturuldu. Ortalama hesabına da, beton alımı sırasında şahitlik yaparken numune küplerinin içine konulan çip ücretlerinin denetim firmalarına ödetilmesinden dolayı yüzde 10 artış yaptıklarını ifade ettiler. (Bir de 4. grubumuz var ama o sadece 500 m2 altı yapıları kapsıyor ve bu işler için ayrıca oluşturulmuş bir birim fiyat yok.)
2019 yılından beri bu fiyatlar genel ortalamanın hep altında kaldı. Fakat, 2022 yılında mimarlık mühendislik hizmet bedellerine yılda 3 kez güncelleme gelince yapı denetim grup fiyatları bu bedellerin yüzde 38 altında kalmış oldu. Bu yıl da yine bu bedeller 2. güncellemesini gördü. Ve tabi yapı denetim fiyatları bu sefer yüzde 42 oranında bu bedellerin gerisinde kalmış oldu. Yani daha anlaşılır olması bakımından bir mimar veya bir müteahhit 3b yapı sınıfındaki bir yapı için birim fiyatını 9000TL/m2 olarak hesaplar iken bir yapı denetim firması 3b yapı sınıfı 2. grupta değerlendirildiği için 5813 TL/m2 olarak hesaplayıp hizmet bedeli alır durumda. Öyle sanıldığı gibi yapı denetim hizmet bedelleri çok yüksek değil yani.
Yapı denetim firmalarının hizmet bedelleri bir emlakçının hizmet bedelinden, hatta hatta bir halı yıkama hizmet bedelinden dahi daha düşük. Ve onca sorumluluğa rağmen… Verilen hiçbir hizmet bedeli düşük diye ihmal edilemez lakin, bizlerin de birer işletme yönettiğimiz unutulmamalı. Teknik personeller bilgi ve birikimlerini sahaya aktarmalı…
