Nihayet “Sesimize kulak verildi” diye sevinelim mi ?

Elektronik Dağıtım Sistemi’nin yürürlüğe girmesi ile birlikte bir ilde faaliyet gösterebilecek yapı denetim firması sayısı da önem kazanmaya başlamıştı.

Uygulama yönetmeliği “İlde faaliyet gösterebilecek yapı denetim kuruluşu sayısı şu şekilde belirlenir” diyordu : “O ilde hesap tarihi itibarıyla toplam denetlenen inşaat alanının kuruluş yetki sınırı olan 360.000 m2'ye bölünmesi ve elde edilen sonucun % 10'u oranında artırılmasıyla bulunur. Küsuratlar, bir üst tam sayıya tamamlanır.”

Hesaplama yönteminde göre de Bursa ilinde 2019 yılında elektronik dağıtım sistemine dâhil olan yapı denetim firma sayısı 61 iken 2022 yılı başında 110’a çıktı. Yani tam 49 yapı adet yeni yapı denetim firması açıldı 4 yıl içinde. Bu da hesaplama yöntemine bakılırsa 19.404.000 m2 yeni iş demekti. Peki, gerçekten de bu kadar milyon m2 iş var mıydı? Çok basit bir hesapla şunu söyleyebiliriz ki, asla yoktu, olsaydı tüm yapı denetim firmaları ortalama %40 doluluk oranında çalışıyor olmazdı. (360.000 m2’lik kapasitemiz varken 140.000 m2 kapasite ile çalışıyoruz.)

2022 yılında bu sayılar belirlendiğinde Bursa ekibi öncü olarak bir hesap analizi yapıp Bakanlığa ulaştırdık. Ve yeni yapı denetim firmalarının açılmasının doğru olmadığını, yapılan bu “Toplam Denetlenen Alan” hesabının değişmesi gerektiğini her türlü ispat ve verilerle sunduk. Hatta hesaplama yönteminin doğru olmadığı gerekçesi ile birkaç ilde bu konuda Bakanlığa dava bile açıldı. Konya ilinde bulunan yapı denetim firmaları açılan davayı kazandılar ve 2023 yılında Haziran ayına kadar yeni firma açılmamıştı.

Neydi bizim “Bu hesap doğru değil” diye bağırmamızın sebebi ? İldeki yapı denetim sayısının belirlenmesine esas hesapta 10 yıldır hatta daha uzun sürelerdir sistemde aktif olamayan işlerin m2’si vardı, yine 2017’de imar barışından faydalanıp artık kullanma izni ile işi olmayan işlerin m2’si vardı, 1000 m2’lik bir inşaatta yılın sonunda 600 m2 denetlenmiş geriye denetlenecek 400 m2’si, kalmış olan bir yapının hala 1000 m2’si vardı. Yani aslında ortada denetlenmeyecek, denetimine gerek kalmayan pek çok işin m2’si var. Ve bu yüzden de gereksiz açılan yapı denetim firmaları var.

Ve nihayet yazımın başlığında da dediğim gibi bizi biraz da olsa sevindiren, “Sesimize kulak verdiler nihayet” dedirten bir genelge yayınlandı 24.05.2023’te. Şöyle diyordu : “1.1.2023 tarihinden itibaren yapılacak denetlenen alan hesaplarında yapı denetim sistemi yazılımı üzerinde yer alan fesihli işlerden bir daha güncele düşürülmeden fesih tarihinin üzerinden en az 10 yıl geçen ve denetlenen alan hesabının yapıldığı tarihten önceki 2 yıl içerisinde üzerinde herhangi bir yapı denetim kuruluşu görevlendirmesi bulunmayan YİBF lerin metrekaresi denetlenen alan hesabına dâhil edilmeyecektir.”

Bu madde ile birlikte "Bursa’da aktif olması gereken yapı denetim firması sayısı 110’dan 105’e düşmüş oldu." Tabii ki 5 firma kapatılmayacak. Sadece sırada bekleyenlerin açılması için 5 firmanın kapatması gerekecek. Bu da bizim için az da olsa olumlu bir gelişme oldu. Böylelikle belki 2023-2024 yıllarında % 40 ortalamalarda olan doluluk oranımızı arttırır daha verimli çalışırız. Ama hala 105 firma Bursa için çok…