Birden fazla konut alımı teşvik edilmelidir
Türkiye’de konut sektörü, hem bireyler hem de ekonomi için kritik bir öneme sahiptir. Ancak son yıllarda artan konut fiyatları, toplumun geniş kesimlerinde tartışmalara yol açmakta ve fiyat artışlarının sebepleri üzerine çeşitli yanlış algılar oluşmaktadır. Bu yazıda, konut fiyatlarındaki artışın gerçek nedenlerini, Türkiye’deki konut sahipliği oranının mevcut durumunu ve birden fazla konut alımının engellenmesinin ekonomik ve toplumsal etkilerini değerlendireceğiz.
Konut fiyatlarının artışı genellikle yatırım amaçlı konut alımlarıyla ilişkilendirilse de asıl sebep, inşaat maliyetlerinde yaşanan büyük artışlardır. Son yıllarda, döviz kurlarındaki dalgalanmalar, inşaat malzemeleri fiyatlarının ciddi şekilde yükselmesine neden olmuştur. Çimento, demir, cam, seramik gibi temel yapı malzemelerinde yüzde yüzleri aşan artışlar görülmektedir.
Bunun yanında, arsa fiyatlarındaki yükseliş de konut maliyetlerini artıran bir diğer etkendir. Büyük şehirlerde sınırlı arsa arzı, talebin artmasıyla fiyatların yukarı yönlü hareket etmesine yol açmaktadır. Ayrıca, işçilik maliyetleri ve enerji fiyatlarının yükselmesi de inşaat sektörünün üzerindeki yükü artırmaktadır. Tüm bu unsurlar bir araya geldiğinde, konut fiyatlarının yükselmesinin kaçınılmaz olduğu görülmektedir.
Türkiye, genel algının aksine, konut sahipliği oranının yüksek olmadığı bir ülkedir. Avrupa Birliği ülkelerinde ortalama konut sahipliği oranı %70-75 civarında seyrederken, Türkiye’de bu oran yaklaşık %53’tür. Bu, Türkiye’nin önemli bir kısmının kiracı konumunda olduğunu ve konut sahipliğinin bir lüks değil, ciddi bir ihtiyaç olduğunu göstermektedir.
Kiracı olanların büyük bir kısmı, mevcut ekonomik koşullar nedeniyle konut satın alacak güce sahip değildir. Gelir artışının konut fiyatlarına oranla düşük kalması, kiracıların konut alımını daha da zorlaştırmaktadır. Bu durum, konut sektöründeki arz-talep dengesizliğini daha da derinleştirmektedir.
Son dönemde, konut fiyatlarındaki artışın önüne geçmek için birden fazla konut alımına yönelik kısıtlamalar getirilmesi gerektiği savunulmaktadır. Ancak bu tür bir yaklaşım, arz-talep dengesi üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir, kiralık konut sayısını talebi karşılamaması durumunda kira fiyatları astronomik artış gösterebilir.
Birden fazla konut alarak bu konutları kiraya vermek, ticari olarak karlı bir iş değildir. Dolaysıyla bu konuda engelleyici kararlar yerine teşvik edilmelidir. Bu tür yatırımlar, kiralık konut arzını artırarak kiraların daha dengeli seviyelerde seyretmesine katkı sağlar. Eğer birden fazla konut alımı engellenirse:
1. Kiralık Konut Arzı Azalır: Kiralık konut sayısının azalması, mevcut kiraların hızla yükselmesine yol açabilir.
2. Yatırımlar Yurt Dışına Kayar: Yatırımcılar, Türkiye’de konut alımı zorlaştırıldığında sermayelerini yurt dışındaki gayrimenkul projelerine yönlendirmekte. Bu durum, çok ihtiyaç duyduğumuz döviz kaynaklarının yurt dışına çıkmasına neden olur. Özellikle Avrupa ve Körfez ülkelerinde Türk yatırımcıların gayrimenkul alımına olan ilgisinin arttığı göz önüne alınırsa, bu risk daha da belirgin hale gelmektedir.
3. Sektörde Durgunluk Yaşanır: Konut satışlarının kısıtlanması, inşaat sektöründe talep daralmasına yol açarak sektörde durgunluk yaratabilir. İnşaat sektörü, istihdam ve ekonomi için kritik bir alan olduğundan, bu durgunluk ekonominin genelini olumsuz etkileyebilir. İlerki süreçte barınma krizi ile karşı karşıya kalabiliriz.
Konut fiyatlarının kontrol altına alınması ve halkın konuta erişiminin kolaylaştırılması için daha etkili çözümler geliştirilmelidir. Konut piyasası, hem bireylerin yaşam koşullarını hem de ekonominin sağlığını doğrudan etkileyen bir alandır. Konut fiyatlarının artışına birden fazla konut alımının yolaçtığı yanıltıcı olur. Birden fazla konut alımını kısıtlamak yerine, arz-talep dengesini sağlayacak ve halkın konuta erişimini kolaylaştıracak politikalar geliştirmek, daha sürdürülebilir ve faydalı bir çözüm olacaktır.
