Türkiye’de 7 ve üzeri depremler
Türkiye, aktif fay hatları üzerinde yer alan bir ülke olarak, tarihi boyunca birçok yıkıcı depremle sarsılmıştır.
Ülkemizde, 1930 yılından günümüze kadar gerçekleşmiş olan 7 ve üzeri büyüklükteki depremleri, sayısal verilere (can kaybı, yıkılan binalar, hasarlı binalar, vb.) bakarak hatırlayalım.
7 Mayıs 1930’da meydana gelen 7,2 büyüklüğündeki Hakkari depremi ile 2.514 kişi hayatını kaybetmiş ve yaklaşık olarak 3000 bina hasar görmüştür.
27 Aralık 1939’da gerçekleşen ve Türkiye tarihinin en büyük depremlerinden biri olan Erzincan depreminde 32.968 kişi hayatını kaybetmiş, 100 bin kişiye yakın insan yaralanmış ve 116.720 bina hasar görmüştür.
7,0 büyüklüğündeki 20 Aralık 1942 Tokat Erbaa depremiyle 3.000 kişi hayatını kaybederken 32.000’e yakın binanın hasar gördüğü açıklanırken 1 yıl sonra gerçekleşen 27 Kasım 1943’te Samsun’un Ladik ilçesinde gerçekleşen 7,2 büyüklüğündeki depremle birlikte 4.000 kişi hayatını kaybetmiş ve 40.000’e yakın bina hasar görmüştür.
1 yıl arayla gerçekleşen bu iki deprem Orta Karadeniz bölgesinde büyük hasarlara ve can kayıplarına yol açmıştır. Yine Ladik depreminden 1 sene sonra gerçekleşen ve bu sefer Batı Karadeniz bölgesini etkileyen 7,2 büyüklüğündeki depremde 3.959 kişi hayatını kaybetmiş ve 20.865 bina hasar görmüştür.
18 Mart 1953’te gerçekleşen 7,2 büyüklüğündeki Çanakkale depremi ile birlikte 6.750 bina hasar görmüş ve 265 kişi hayatını kaybetmiştir.
25 Nisan 1957’de Fethiye, Muğla’da gerçekleşen ve 7,1 büyüklüğündeki depremde 3.200 bina hasar görmüşken 67 kişi hayatını kaybetmiştir.
6 Ekim 1964’te Balıkesir, Manyas’ta gerçekleşen 7,0 büyüklüğündeki depremde 23 kişi hayatını kaybetmiş ve 5.398 bina hasar görmüştür.
28 Mart 1970’te Kütahya, Gediz’de meydana gelen 7,2 büyüklüğündeki depremle birlikte 1.086 kişi hayatını kaybetmiş ve 19.291 bina hasar almıştır.
Bu depremden 6 yıl sonra 24 Kasım 1976’da Van, Çaldıran’da gerçekleşen 7,5 büyüklüğündeki depremle birlikte 3.840 kişi hayatını kaybederken 9.232 bina büyük ölçüde hasar görmüştür ve 7,9 büyüklüğündeki Erzincan depreminden uzun yıllar sonra gerçekleşen en büyük depremlerden biri olduğu incelenmiştir.
1976 yılından 1999 yılına kadar 7 büyüklüğü üzerinde bir deprem görülmemişken 17 Ağustos 1999’da Türkiye tarihinin en çok can kaybı verilen depremlerinden biri olan Kocaeli, Gölcük depremi meydana gelmiştir. 7,4 büyüklüğündeki bu depremde 17.480 kişi hayatını kaybederken 73.342 bina hasar görmüşken aynı yılın 12 Kasım’ında gerçekleşen ve 7,2 büyüklüğündeki Düzce depreminde ise 763 kişi hayatını kaybetmiş ve 35.519 binanın hasar gördüğü belirtilmiştir.
Türkiye yakın tarihinin bir diğer depremi ise 7,2 büyüklüğündeki 23 Ekim 2011’de gerçekleşen Van depremidir. Bu depremde 644 kişi hayatını kaybetmiş ve 17.005 bina hasar görmüştür.
Son olarak, “Yüzyılın felaketi” olarak tarihe geçen Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat 2023’te gerçekleşen 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremler 11 şehri etkileyerek, geniş bir bölgede büyük yıkıma neden olmuştur. Bu depremlerde 46.104 kişi hayatını kaybederken yürütülen çalışmalar kapsamında 105 bin 794 binanın acil yıkılması gereken, ağır hasarlı ve yıkık olduğu tespit edilmiştir.
Bu verilere bakıldığında, Türkiye’nin bir deprem ülkesi olduğunu unutmamamız gerekmektedir.
