Mimarlık ve Mekân
Tarih boyunca sürekli değişime uğrayan mekân, mimarlığın temel kavramlarından biridir. Mimarlık alanında ve günlük hayatta da sıkça kullandığımız mekân kelimesinin tanımı oldukça belirsizdir.
Doğan Hasol mekanın alt başlıklarını dış mekan, kentsel mekan, tümel mekan olarak üç tanımla belirlemiştir.
Dış ve kentsel mekan, yapıların arasında kalan ve bunlarla sınırlanan mekan olarak, tümel mekan ise mekanı farklı işlevlerden bölmekten kaçınarak birçok işlevin bir arada çözülmeye çalışıldığı ortam şeklinde açıklamıştır.
Mekan; fiziksel, psikolojik, sosyal gibi yaşamın tümüne dair izler taşır. Bu yüzden mekanlar aslında insan yaşamı kadar yaşanmışlıkları barındırırlar. İnsan ile mekan arasında birbirini bütünleyen ilişkiler bulunmaktadır. Mimari mekanlar çevre koşullarından korunmayı sağlayan barınma ihtiyacından çok daha fazla anlamlar taşımaktadır.
Mekanı sınırlandıran ögeler bize o mekanın mimari mekan mı doğal mekan mı olduğunu gösterir. Duvar, döşeme, kiriş, kolon ögeleri var ise burada mimari mekandan söz ederiz. Ağaçlar, gökyüzü ve yeryüzü ise doğanın oluşturduğu doğal mekanlardır.
Her yapı belirli ihtiyaçlara, gereksinimlere cevap vermek için belirli bir fiziki mekanın etrafının çevrilmesiyle oluşmuştur. İnsanların fiziksel mekana yönelerek orada belli bir kesimi sınırlandırmasıyla mimari mekan oluşur. Her mimari yapıda iki çeşit mekan vardır. Birisi iç mekanlar diğeri ise yapının çevre yapılar ile beraber oluşturduğu dış mekanlardır.
Bir yapının tasarım süreci aslında mekan organizasyonu sürecidir. Bu süreç mekanın içeriğinin, mekanın bileşenlerinin nasıl olması gerektiğini belirleyen planlama ve tasarım sürecidir. Mekan organizasyonunun amacı mekanı oluşturan bileşenlerin mekan oluşturmaya uygun şekilde düzenlemelerini yapmaktır.
Mekan organizasyonunda en etkili faktör insanın fiziksel ve psikolojik ihtiyaçlarıdır. Bu ihtiyaçların yanı sıra mekan oluşturulurken içerisinde bulunan dönemin de etkisi olmaktadır. Kısaca mekan organizasyonu insan davranışlarının gerçekleşmesi için gerekli olan çeşitli mekansal örgütlerin farklı boyutlarda oluşmasını sağlayan süreçtir. Bu süreç sonucunda ortaya çıkan mekan, insan davranışlarının yanında toplumların kültürünü, tarihini ve kimliğini taşımaktadır.
