Eletronik Beton İzleme Sistemi (EBİS)
Bir önceki sayıda elektronik ortamda dağıtım sisteminden bahsetmiştim. Bu sistemin içinde yer alan bir diğer yeni uygulama da Elektronik Beton İzleme Sistemi. Kısaca EBİS diye adlandırdığımız uygulamayı tanıtmak istiyorum.
Nedir EBİS, yürürlüğe ne zaman girdi ve ne hedeflenmişti bu uygulama ile ?
25 Aralık 2018 tarihi itibarıyla 81 ilde Elektronik Beton İzleme Sistemi uygulanmaya başladı. Elektronik Beton İzleme Sistemi Projesi ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın denetim konusundaki bilgi birikimi ve Savunma Sanayi Başkanlığı’nın (Aselsannet) izleme ve güvenlik konularındaki tecrübesi birleştirilerek, yapılarda kullanılan betonun denetiminin daha sağlıklı ve güvenilir olarak yapılması hedeflendi.
Uygulamada; inşaata dökülen betondan alınan numunelere çipler yerleştirilerek bu sayede betonun kırımının ne zaman yapıldığı, hangi kalitede döküm yapıldığı, hangi mühendis tarafından kontrol edildiği, hangi laboratuvarda beton kalitesi denetimi yapıldığı gibi bilgilerin elektronik ortamda kayıt altına alınması sağlanmış oldu.
İlk süreçte beton santralleri bu izlemeye dahil değil iken 25 Kasım 2021’de başlayan uygulama ile şantiyede etiketi olmayan transmikserlerin beton dökümü yapması da engellenmiş oldu. Böylelikle betonun üretim anından itibaren şantiye ortamına taşınması, numunelerin alınması, saklanması, taşınması, kürlenmesi ve kırımı elektronik ortamda bir izlenebilir hale geldi.
Peki uygulaması ne şekilde yapılıyor ?
Beton dökümü yapılacak şantiyedeki yetkili, yapı denetim kuruluşu yetkilisine imalatın tamamlandığı, kontrol edilip teslim alınması ve beton dökümüne onay vermesi için haber verir. Yapı denetim yetkilisi de, onay veriyor ise numune alımını gerçekleştirecek sorumlu laboratuvara en geç 1 gün öncesinde haber vererek şantiye adresi ve işin bilgilerini kaç m3 hangi sınıf beton döküleceğini bildirir.
Beton santralinden yollanan etiketli transmikserlerin yapı laboratuvarı yetkilisi tarafından yazılım sistemine bilgileri girilir. Sonrasında ise süreç şu şekilde devam eder :
*Sahada dökülecek betondan numuneler alınır.
*Deneyleri yapacak eleman veya laboratuvar denetçisi tarafından RFID etiketler (çipler) beton numunelerinin içine yerleştirilir, sonra mobil uygulama üzerinden beton bilgileri doldurulur ve el terminali yardımıyla etiketler (çipler) okutulur. Bu işlemler sorumlu yapı laboratuvarı yetkilisi tarafından yapılır.
*Yapı denetim kuruluşunda o işle ilgili görevlendirilmiş olan inşaat mühendisi uygulama denetçisi veya kontrol elemanı tarafından mobil uygulama üzerinden numune şahitliği yapılır. Bu şahitlik, doğru şantiyeden doğru yönetmelerle ve doğru miktarda numune alındığı anlamındadır.
*RFID etiketli (çipli) beton numuneleri sahada 16 - 72 saat aralığında bekletilir. Bu bekleme sürecinde numunelerin saklanması sorumluluğu yapı müteahhidi / şantiye şefinin sorumluluğundadır.
*Bekleyen bu numuneler yapı laboratuvarı yetkilisi tarafından belirlenmiş süresi içinde sahadan el terminali ile okutularak alınır.
*Numuneler el terminali ile okutulduktan sonra laboratuvarın kür havuzuna girmeden de yine RFID okutması ile doğrulanarak ve havuza yerleştirilir. 7. ve 28. günlerin sonunda beton numuneleri standartta belirlenen sayılarda çıkarılarak, Aselsannet tarafından özel olarak üretilmiş olan, içerisinde RFID okuyucular, görüntü kameraları, güç kaynağı ve kalibrasyona müdahaleyi önleyen bir anahtar kilit sistemi bulunan beton preslerinde kırılır ve test sonuçları merkezi yazılıma gönderilir.
Görüldüğü üzere hiçbir manuel müdahale olmaksızın betonun dayanımı test edilmiş durumdadır. Bu şantiye sahasından alınmış numuneler için yapılan test ve deneylere eş uygulamanın şantiyede dökülmüş olan tabliye /kolon perde betonları için de yapılması gerekmektedir. Aksi halde yapının beton dayanımının uygunluğundan bahsetmek mümkün değildir. Bunun sorumluluğu da yine bahsettiğim gibi yapı müteahhidi /şantiye şefindedir.
Bir sonraki yazımızın konusu da yine 2019 sonrası uygulamalarından biri olan ve depremde çokça kez gündeme gelip sorgulanan Bina Kimlik Sistemi (BKS) uygulaması olacak.
