Hatırlarsanız Amerika’da 2008 yılında oluşan mortgage kriziyle bir çok insan evsiz kalmıştı. Bu durum o dönemde insanları alternatif barınma alanları bulmaya itti. Böylelikle yeni, daha düşük maliyetli ve sürdürülebilir tasarımlı bir yaşam alanı olan, demonte üretilebilen, hatta mobil özellikleri olan ev tasarımları ortaya çıktı.
Bizde de, son dönemde ülkemizin yaşadığı ve yaralarını halen sarmaya çalıştığı doğal afetler ile ve bu büyük afetlerden önce yaşadığımız pandemi gibi zor zamanlarda ülkemizde bilinirliği artmış olan bu yaşam alanlarını sizler için kısaca değerlendirmek, ülkemiz koşullarında anlatmak istedim.
Öncelikle prefabrik ev ve tiny house kavramlarının farkına bakalım. Prefabrik evler fabrikasyon olarak demonte halde üretilen ve her türlü araziye konumlandırılabilen evlerdir. Üstüne konması için beton bir zemine ihtiyaç duyarlar. Tüm yapı elemanlarının mimari planlama, statik projelendirmelerinden, imarı alınmış ruhsatlı arazi üzerine zemin etüdü de yapıldıktan sonra beton bir kaide oluşturulur ve montajına başlanır. Tüm parçalar fabrikasyon üretildiği için işçilik ve montaj gideri minimum olur. Montajı genel olarak bir haftadan kısa sürede tamamlanabilir. Bu da ekonomik faydasının yanı sıra zamandan da tasarruf etmemizi sağlar.
Prefabrik evler ise ülkemizde geçerli kanunlarca geleneksel konut anlayışına oldukça yakın görülür. Bu sebeple de imar izni taşıyan araziler üzerine inşa edilebilirler. İmar izni taşımayan arazilerde inşa edilebilmesi için arsanızın yola cephesi olması şartı aranmaktadır. Bu tip arsalarda ancak arazinin %5’i kadar inşaat alanına sahip olursunuz. Bunun yanında prefabrik evinizi yapacağınız arsanızda mutlaka su, elektrik gibi altyapı kontrollerini tamamlamış olmalısınız. Daha doğal bir ortamda, şehirden uzak, güvenli ve düşük maliyetli bu yaşam biçimi günümüzde birçok insanı cezbeder hale geldi. Prefabrik yapıların bir parçası olan tiny houselar ise prefabrik yapılardan daha özgür davranabileceğimiz yaşam alanları yaratmamız için oluşturulmuş yapılar olmakta. Prefabrik yapılarla arasındaki temel fark boyutları 10m2 ile 30m2 arasında değişen konteynerlerin biri kullanılarak ya da birçoğunun çeşitli yöntemlerle birleştirilmesiyle oluşturulan mobil sisteme sahip yaşam alanları olmasıdır. Bunun yanında zeminlerinde ruhsatlı römork sistemi kullanılırsa hem istediğimiz yere taşıyabilme özgürlüğüne sahip olur hem de prefabrik yapılarda aranan imar izni şartından muaf olursunuz.
Tiny Houselar alternatif bir ev türünden ziyade bir yaşam biçimi olarak görülüyor. Küçük metrekarelerde doğaya saygılı ve doğanın içinde olmasının yanında; taşınabilir, minimum tüketimi hedefleyen, ekolojik malzemelerle üretilmiş ve ekonomik yani düşük bütçeyle ev sahibi olunabilen bir yaşam stili olarak karşımıza çıkıyor. Sürdürülebilir birçok eklentiyi (güneş paneli sistemi, kompost tuvalet gibi) beraberinde getirince tam anlamıyla yeşil dostu bir yaşam alanına dönüşebilen tiny houselar yapım teknikleri ve içinde sürdürülen yaşam şekilleriyle “less is more” (az çoktur) felsefesinin günümüzde farklı bir tezahürü olarak görülebilir.
Parçalarının oldukça standartlaşmış olması, hızlı üretilebilmesi ve montajının da bir o kadar pratik olması, acil durumlarda başvurulan en pratik çözüm olmasını sağladı. Ayrıca tiny houseları sadece konut olarak kullanmak zorunda değiliz. Sağlık birimleri, eğitim alanları, ticari mekanlar gibi bir çok alanda da kullanılabilir. Nitekim Hatay depreminin akabinde geliştirilen bir çok gönüllü projede bunların başarılı örneklerini gördük.
Bu sistemler, izole, dingin bir yaşam için kuşkusuz iyi bir tercih olabileceği gibi büyük ölçekli yaşam alanları yaratmak için de oldukça uygun tercihler olabilir. Örneğin bir site, köy kurulabilir. Standart modüler formları sayesinde kreatif fikirlere de açık olan tiny houselar yan yana üst üste hatta çapraz akslarla birbirine entegre edilerek mimari ve içmimari tasarım kaygılarına da tatmin edici cevaplar verebiliyor.