Yıkımda ezber bozan yönetmelik!

İnşaat sektörünün yasal düzenleme yağmuruna tutulduğu son beş yılda, önce inşaat işçilerine mesleki yeterlilik belgesi, sonra müteahhitlere sınıflandırma gelirken, taşeronları bekleyen ilk düzenleme yıkım alanında geldi. Kanun koyucu, taşeronları düzenlemeye yıkım müteahhitliğinden başladı.

Nasıl ki, müteahhitlikte 02.03.2019 tarihinde yayınlanan 30702 sayılı Yapı Müteahhitlerinin Sınıflandırılması Ve Kayıtlarının Tutulması Hakkında yönetmelikle bir devir kapandı ve on yıllardır parası olup da mesleği olmayanların yapabileceklerini sandıkları ilk meslek olmaktan çıktıysa, 05.08.2021 tarihinde yayınlanan yönetmelik ile de, yıkım alanında da bir devir kapandı ve yıkım da artık birkaç kamyonu-iş makinesi olanların bir ek işi olmaktan çıktı ve profesyonelleştirildi.

Bu yönetmelik ile yıkım müteahhitliği, sektöre getirilen finansal, mesleki, teknik yeterliliklere ek olarak, personel ve teçhizat yeterlilikleriyle,  bir ihtisas mesleği olarak artık hak ettiği yasal kalkana kavuşuyor. Ancak yıkım işlerinde alışılagelen hurda karşılığında ve/veya daire karşılığında iş yapıp yeterli dokümantasyon yapmama alışkanlığı nedenle, önemli miktarda evrak işi çıkaracağı için yıkım müteahhitlerinin sırat köprüsü olmaya adaydır.

Bu yönetmeliğin öncelikle çıkarılma gerekçesi, kentsel dönüşüme katkı sağlamak ve artık önüne gelenin yıkım yapamayacak olması ile yapılan yıkımların daha ehil ellerde güvenli şekilde yapılmasını sağlamaktır. Yeni çalışmaya göre, yıkım işleri müteahhitliği yetki belgesi olmayan inşaat firmaları yıkım yapamayacak. Yıkım işleri müteahhitliği yetki belgesi olan firmalar da yıkımın büyüklüğüne göre kendi içinde sınıflandırılacak. Buna göre, yıkım işleri için yetkilendirilecek firmaların son 5 yıl içerisindeki yıkım işlerine bakılarak, yıkım müteahhitleri ve “Y3” şeklinde sınıflandırılacak.

Personel Yeterliliği Kriteri

Öncelikle “Y1” ve “Y2” sınıfı yıkım işleri müteahhitliği yetki belgesi almak isteyen firmaların bir inşaat mühendisi istihdam etme şartı bulunmaktadır.

Ekipman Yeterliliği Kriteri

Öncelikle “Y3” sınıfı yıkım işleri müteahhitliği yetki belgesi almak isteyen firmaların, 1 adet 120 HP ekskavatör ile 1 adet pulverize su ile toz bastırma sistemine (taşınabilir) sahip olmaları gerekmektedir. “Y2” sınıfı yıkım işleri müteahhitliği yetki belgesi almak isteyen firmaların ise, bunlara ilaveten, 1 adet 5 ton su sandıklı arazöz, 1 adet 110 HP yükleyici, 1 adet 40 HP mini ekskavatör ile, asgari 16 metre çalışma yüksekliğine sahip uzun erişimli olmak üzere 1 adet 260 HP paletli ekskavatöre sahip olmaları gerekmektedir.

En yüksek yıkım firması sınıfı olan, “Y1” sınıfı yıkım işleri müteahhitliği yetki belgesi almak isteyen firmaların ise, bunlara ilaveten, biri 20 metre çalışma yüksekliğine sahip uzun erişimli 2 adet 260 HP paletli ekskavatöre sahip olmaları gerekmektedir. Tabi burada sahip olunması gereken ekipmanlar, başvuru sahibinin başvuru tarihinde kendi malı olan veya geçici ithalle getirilmiş veyahut finansal kiralama ya da noter onaylı kiralama sözleşmesi yoluyla edinilmiş makine, teçhizat ve ekipman olabilmektedir.

İş Deneyim Kriteri

Öncelikle “Y1” ve “Y2” sınıfı yıkım işleri müteahhitliği yetki belgesi almak isteyen firmaların başvuru tarihinden geriye doğru son beş yıl içerisinde yapmış olduğu yıkım işlerinin toplamı, Y1 Grubu için; en az birisi yapı yüksekliği 30,50 m’yi (dahil) geçen bina yıkımı olmak üzere, 150.000 m2 yapı inşaat alanını geçmesi, Y1 Grubu için ise; en az birisi yapı yüksekliği 17,50 m’yi (dâhil) geçen bina yıkımı olmak üzere, 50.000 m2 yapı inşaat alanını geçmesi şartı bulunmaktadır.

Teminat Kriteri

“Y1” sınıfı yıkım işleri müteahhitliği yetki belgesi almak isteyen firmaların yukarıdaki kriterlere ilave olarak, Y1 grubu yetki belgesi için yapı sınır bedelinin hesabına esas birim maliyetin, belge grubunun gerektirdiği asgari iş deneyim miktarı (alan olarak) ile çarpılması sonucu elde edilen tutarın onbinde otuzbeşi olarak uygulanır. Yine “Y2” sınıfı yıkım işleri müteahhitliği yetki belgesi almak isteyen firmaların, Y1 grubu yetki belgesi teminat tutarının 1/2’si; “Y3” sınıfı yıkım işleri müteahhitliği yetki belgesi almak isteyen firmaların da, Y1 grubu yetki belgesi teminat tutarının 1/5’i oranında teminat mektubu yatırmaları gerekmektedir.

Kazanılan Yıkım Yetkileri

Tüm bu kriterleri karılama durumlarına göre yıkım işleri müteahhitliği yetki belgesi almaya hak kazanan firmalardan, Y3 grubundakiler; bina yüksekliği 13,50 m ve yapı yüksekliği 17,50 m’yi geçmeyen binaların; Y2 grubundakiler, bina yüksekliği 51,50 m’yi geçmeyen binaların; Y1 grubundakiler, patlayıcı kullanılarak veya kullanılmadan her türlü binanın, yıkım işlerini üstlenebilirler. Y2 ve Y3 grubu müteahhitler patlayıcı kullanılarak yapılacak yıkımları üstlenemezler.

Yürürlük

1/3/2022 tarihinde yetki belgesi başvurularının alınmaya başlanacağı yönetmelik, 1/6/2022 uygulamaya girecek. Dolayısıyla ülkemizde 1/6/2022 tarihinden itibaren yıkım işlerini, yıkım işleri müteahhitliği yetki belgesi sahibi firmaların yapması gerekeceğinden, 2022’nin ikinci yarısında yıkım alanında ülkemizde önemli bir geçiş sarsıntıları yaşanacağı aşikardır.