Yeşil alan sistemi
Günümüzde yeşil alanlar sıkışık kent dokuları içinde önemini korumaya devam ettirmektedir. Kentin monotonluğunu kıran ve insanın doğayla olan bağlantısını kuran en önemli nefes alma alanlarıdır. Yeşil alan kullanımı denilince 21.yy’ın kentini ifade edecek doğa kavramı ile iç içe olan yeşil alan anlaşılmalıdır.
Kentteki yeşil alan sistemleri 19. yy’da sanayileşme sonrası aşırı nüfus yığılmaları ve sağlıksızlaşan kent mekanlarında önem kazanmıştır. Bu dönemin yarattığı sağlıksız kent koşullarına karşı adeta birer panzehir olarak kullanılmıştır. Endüstri devriminin etkileri planlama kuramları ve ilkeleri üzerinde çok etkili olmuştur, yeni kent modellerinin çıkmasını sağlamıştır.
Kenti kirletici etkisi olan sanayi vb. kullanımlarla kent dokusu arasına önerilen “yeşil kuşak” kavramı bu dönemlerde ortaya çıkmıştır. Yeşil kuşaklar tampon görevi görmesi dışında kentin büyümesini kontrol eden, insana pasif ve aktif rekreasyon alanları sağlayan birimlerdir. Kentsel mekanların önemli açılımları olan bilinen yeşil alan tanımlarına bakacak olursak;
kentsel yerleşim içindeki “park alanı” olarak düzenlenmiş alanlar, kentli tarafından kolaylıkla ulaşılabilen, trafik arterleri ile çevrilmiş, yoğun kent dokusu arasında kalmış ve mikroklima etkileri olan yeşil alanlardır.
“Yeşil ringler” genellikle surların ortadan kalkmasıyla oluşmuş, her zaman sürekliliği olmayan ve etrafında kentleşme ile yoğun yapılaşmış, büyütülmesi sınırlı olan yeşil alanlardır.
“Radyal Yeşil Alanlar (kama sistem)” yerleşme alanı içerisinde radyal akslar boyu oluşmuş yeşil alanlar olarak kabul edilir. Mikroklimayı etkileyen yeşil alanlardır.
“Yeşil ringler” sektörler arasında sağlıklı bir bağlantının gerçekleştirilmesi ve doğal çevre ile kentsel yeşil alanlar arasındaki ilişkinin kurulmasında ve rüzgar yönü dikkate alınarak gerçekleştirildiğinde, kirli hava filtrasyonunda yararlı olan yeşil ringlerdir.
“Saçaklanmış yeşil alanlar” yerleşme alanını belli bir doğrultudan başlayarak, bir veya birden fazla doğrultuya doğru bölen yeşil alanlardır. Kent dışındaki orman alanlarıyla ilişki kurulduğu takdirde bir hava akımı sağlayabilir.
“Doğrusal yeşil alanlar” belirli sektörlerin, örneğin konut alanları ile sanayi alanları, arasında oluşturulan yeşil alan kanalları olarak düşünülebilir. Sanayi alanlarında oluşan kirli havanın filtrasyonu için yararlıdır.
Bursa’da kentleşme ile birlikte yaşanan değişim süreçleri içerisinde eski tarihlerinden beri gelen “Yeşil Bursa” olarak bilinen imajı konusunda düşünmeliyiz.
Süreklilik özelliği taşıyan yeşil sistem içerisinde kent parkları önemlidir. “Kent parkı” derken alışılagelmiş rekreasyon anlayışının dışında doğayla iç içe, rekreasyonun ruhsal ve bedensel yenilenme amacı taşıyan bir olgu olması noktasından hareketle insanların tamamen doğa ile baş başa kalabileceği insanın doğayı deneyim edebileceği, kent içi yeşil alanlar kastedilmektedir. Kent içerisinde ağaç gurupları ile çevrilmiş yeşil bir kent avlusu oluşumuyla hava kirliliği konusunda klimayı düzenleyici şehrin nefes alma tamponu da sağlanmış olacaktır. “Kent parkı” olarak tanımlanan işlevsel ilişkiler, alan tahsisleri ve kullanımları, yaya ve taşıt ulaşım uygulamaları, Bursa kimliği, kullanıcı nitelikleri, sosyal, kültürel, ekonomik veri ve yönlendiriciler çerçevesinde plan ve tasarım ilkeleri doğrultusunda geçmiş ile gelecek arasında geçerli bir eklemlenmenin sağlanması için önemlidir.
Bursa’nın bitkisel değeri yüksek ve endemik türlerinin kent içinde kalmasını sağlamak ve bu yeşil alan değerleriyle korumak günümüz için iklim değişikliğini düşününce dünden daha çok düşünmemiz gereken bir meseledir.
Yeşil alanlar bir yerleşimin, ruh ve beden sağlığı açısından iyi olabilmesi için gerekli yerleşime değer katan bir unsurdur.
Bir şehir için, süreklilik özelliği taşıyan yeşil sistem oluşturulması da oldukça önemlidir.
