Yenileme pazarı 2020’de yüzde 50’ye yükseldi

2010 yılından bu yana konut yenileme pazarının payı gerilemeye başlamıştı. Daha açık bir deyimle konutta tadilat dönemi bitme noktasındaydı. Gelin bu gerilemenin sebeplerine birlikte göz atalım.

İlk olarak konut kredi sisteminin geliştirilmesi, finansal olanakların artırılması çalışması ile hane halkının konut satın alımı kolaylaşmış ve hane halkı oturdukları yapılarda yenileme yerine yeni konut almaya başlamıştır.

İkinci olarak nüfus artışı talebi artırmış, yatırımcıları iştahlandırmış ve böylece de çok önemli bir konut üretimi gerçekleşmiştir. Ayrıca konut dışı binalarda da önemli bir yeni stok üretilmiştir. Bu dönemde yenileme yerine yeni yapılar tercih edilmiştir.

Üçüncü olarak ise kentsel dönüşüm süreci başlamış ve mevcut yapılar için dönüşüm öncelikli hale gelmiştir. Hane halkı ve tüzel kişiler yenilemeleri ötelemişler ve kentsel dönüşüm kapsamında yeni yapılara sahip olmayı amaç edinmişlerdir. Kentsel dönüşüm halen yeterli bir iyileşme sağlayamamış olmakla birlikte yenileme pazarını olumsuz etkilemeye devam etmektedir.

İnşaat malzemeleri pazarında fiili yenileme payı bu gelişmeler çerçevesinde 2010 yılında yüzde 38 seviyesinde iken 2014 yılında yüzde 30’a kadar gerilemiş, 2015 yılında yüzde 32’ye yükselmiş ve bu oran 2018 yılına kadar da korunmuştur. Fiili yenileme payı bu dönemde oldukça düşük kalmıştır. Fiili yenileme payı 2019 yılında ise sınırlı ölçüde artarak yüzde 34’e ulaşmıştır.

Bu pazar 2020 yılında ise önemli bir gelişme göstermiştir. 2020 yılının başlarında ortaya çıkan salgının meydana getirdiği koşullar nedeniyle hane halkı zamanının önemli bir bölümünü evlerinde geçirmeye başlamıştır. Belirli yaş gruplarına uzun süreli sokağa çıkma kısıtlamaları uygulanmıştır. Çalışanların yine önemli bir bölümü uzaktan/evden çalışmaya başlamıştır. Yükseköğrenimle birlikte yaklaşık 26 milyon öğrenci uzaktan eğitim almıştır.

Bu gelişmelere paralel olarak evlerde önemli yenileme ve iyileştirme ihtiyaçları ortaya çıkmıştır. Bu ihtiyaçlar dört ana grupta karşılanmıştır.

* İlk olarak internet kullanımı ile birlikte dijital dönüşüm ve altyapı çalışmaları, yapılarda ortak kullanılan ısıtma, elektrik, güvenlik ve su tesisatları yenilenmiş ve güçlendirilmiştir. Ayrıca evde geçirilen zaman enerji maliyetleri konusunda da hassasiyet yaratmış ve mantolama, yalıtım gibi enerji verimliliği yenilemesi çalışmaları önceki yıllara göre ciddi oranda artmıştır. Yine bu kapsamda yalıtım ile çatı kaplama ve izolasyon alanlarında yoğun yenilemeler yapılmıştır.

* İkinci olarak hane halkı evde geçirilen zamanın artması nedeniyle konutlarının iç mekanlarında yenileştirme ve iyileştirmeler yapmışlardır. Boya, kapı ve pencereler, banyo ve mutfak donanımları vb. gibi alanlarda önemli bir yenileme faaliyeti gerçekleşmiştir.

* Üçüncü olarak ise hane halkının yine evde geçirdikleri zamanın artması sonucu hem hijyen ihtiyaçları artmış hem de ev içinde yeni yerleşim şekillerine geçilmiştir. Bunlar da seramik kaplama, seramik sağlık gereçleri, parkeler ile ahşap bölmeler ve benzeri gibi yenilemeler getirmiştir.

* Dördüncü olarak ise kapalı mekanlarda hastane, eğitim kurumları, kamu kurumları, alışveriş merkezleri, ofisler ve turizm tesislerinde başta havalandırma tesisatları olmak üzere insan sağlığını ilgilendiren birçok alanda yenilemeler yapılmıştır.

Tüm bu gelişmelere bağlı olarak 2019 yılında yüzde 34 olan yenileme pazar payı 2020 yılında yüzde 50’ye yükselmiş, fiili yenileme harcamaları ise 112,5 milyar TL olarak gerçekleşmiştir.

Yenileme pazarı 2021 ve izleyen yıllarda da hızlı büyüme potansiyeline sahiptir. Öncelikle Covid-19 salgını yarattığı birçok koşul kalıcı hale gelmektedir. Bu nedenle yeni koşullara uyumun gerektirdiği yenileme faaliyetleri devam edecektir.

Bir başka önemli alan ise salgının etkileri ile birçok yapının işlev değiştirmek zorunda kalacak olmasıdır. Alışveriş merkezleri, ofisler, otellerin bir bölümü yeni normal içinde işlevlerini değiştirecektir. Bu da önemli bir yenileme faaliyeti getirecektir.

Türkiye’de yine inşaat faaliyetleri 2000’li yılların başından itibaren çeşitlenmeye başlamıştır. Konutların yanı sıra özellikle uluslararası nitelikte konut dışı binalar inşa edilmiştir. Türkiye’de bu alanlarda mevcut stokun ortalama yaşı 15 yılı aşmış ve hem ekonomik hem de teknik olarak yenilenme ihtiyacı duymaktadır. İşlev değiştirmenin ötesinde bu yapılar için yenileme zamanı gelmiştir. İnşaat sektörü ve inşaat malzemeleri sanayisi açısından bu alanlardaki yenileme ihtiyacı önemli bir potansiyel oluşturmaktadır.

Özellikle turizm sektöründeki binalarda 7 yılda bir önemli yenileme gerekmektedir. Türkiye’de turizm sektöründe mevcut tesislerin ortalama yaşı dikkate alındığında önümüzdeki 5-10 yıl içinde önemli bir yenileme ihtiyacı olacaktır.

Özetle konut ve yapı sektörünün pazar payının şekil itibari ile önemli değişikliklere uğradığını görüyoruz. Yeni ihtiyaçlar yaşam alanı değişiklikleri konutta geçirilen zaman süresi artışı, yenileme, düzenleme ve güçlendirme ihtiyaçları gibi kaçınılmaz dönüşümlere uğramaktadır. Salgın dönemi değişen yaşam şekli ve ekonomik durum insanları yeni konut edinmek yerine mevcuda yatırım yapmaya yöneltmiş, kentsel dönüşümün yavaşlaması da ciddi oranda hızlandırmıştır.

Bursa bölgesi için özellikle sektörümüzün perakende mağazacılık ve taahhüt işlerinin önemli bir gelişme gösterdiğini hatta bu alanda hali hazırda yeni yatırımlara ihtiyaç olduğunu görmekteyiz.

Gelecek yazımda sektörün kalite evrimine dair önemli bilgileri siz değerli okurlarımızla paylaşacağım, kalın sağlıcakla.