Yapı denetim ve yapı laboratuvarları ilişkisi
4708 Sayılı Yapı Denetim Hakkında Kanun ile düzenlenen yapı denetim sisteminde özellikle son 5 yılda pek çok yenilik ve gelişmeler yaşandığını paylaşıyorum uzun zamandır. Yapı denetim kanunu kapsamı içerisinde yapı laboratuvarlarının çalışma esasları usul ve esasları da yer almakta ve ben de bu ay sektördeki en önemli paydaşımız olan yapı laboratuvarlarından bahsetmek istiyorum biraz. Zemin testleri de yapabilen laboratuvarları kastetmiyorum.
Yapı denetim firmaları ile yapı laboratuvarları aynı kanun çerçevesinde hizmet veren kuruluşlar olmalarına rağmen çalışma şartları çok farklı. Mesela yapı laboratuvarlarının kuruluş şartları denetim firmalarındaki gibi değil. Yapı denetim firma sahibinin muhakkak mühendis olması gerekirken, yapı laboratuvarı sahibi için böyle bir zorunluluk olmamakla birlikte hatta ilkokul mezunu bile olabiliyor. Laboratuvarın faaliyet göstereceği ilde, analizlerin ve kullanılan cihazların gerektirdiği özel koşulları sağlamak üzere, en az 150 m2 net alana sahip tam donanımlı bir tesis kurması zorunlu iken denetim firmalarında bu alan min. 100m2 olarak belirlenmiş. Laboratuvarda yapı malzemesi kalite kontrolü için beton esas olmak üzere ilgili yapı malzemesi kalite kontrolü deneyleri konusunda en az üç yıl meslek içi ihtisas alanında laboratuvar denetçi belgesine sahip inşaat mühendisi ile en az iki deney yapan eleman istihdam edilir iken, yapı denetim firmalarında denetçi olabilme şartı meslek içi ihtisas süresi 5 yıl ve çekirdek kadroda görev alacak en az 5 denetçi ile 1 yardımcı kontrol elemanından (inşaat mühendisi/mimar) oluşuyor. Tabi ki büro donanım şartları da ihtiyaçlar doğrultusunda farklılık gösteriyor.
Yine bir başka farklılık da belirlenen teminat bedelleri ile ilgili. Muhakkak ki gerekçesi olan farklı uygulamalara tabi bu iki iç içe yönetmelik. Fakat bizlere yansıyan ve sorun teşkil eden en önemli farklılık hizmet bedellerinin belirlenmesi hususu. Şöyle açıklık getirmek isterim. Bir yapı denetimin firmasının 1000 m2 bir 3B yapı grubundaki işinin sözleşme bedeli Türkiye’nin her yerinde aynı bedelde iken bu işe ait numunelerin alınması ve raporlandırılmasına kadar oluşan süreçteki yapı laboratuvarlarının hizmet bedelleri için sabit bir fiyat yok. Serbest piyasa … Neyse ki bu yıl asgari ve azami fiyat tarifesi belirlendi de bir nebze düzene girdi. Fakat inşaat demiri için durum hala tutturabildiğine gidiyor. Takımını 250 TL’ye çeken de var 1000 TL’yei hatta 5000 TL’ye çeken de. Bu duruma da umuyorum bir çözüm üretilir.
Yoksa aynı kanun çerçevesinde ülkenin her yerinde sabit olan bir fiyat ile çalışan yapı denetim firmalarının hizmet bedellerinin içinden ödenen bu laboratuvar beton ve çelik numune bedelleri böyle farklılıklar gösterdiği sürece sistemin işleyişi zarar görmeye devam edecektir.
