TİMDER Başkanı Kemal Yıldırım: “Pandemide sektörümüz büyüdü”

2021 yılının bu açıdan çok iyi geçtiğini belirten Başkan Yıldırım, 2022 yılının ise sıkıntılı olduğunu böyle bir yıl beklemediklerini vurguladı.

Kemal Yıldırım ile genel ve kendi sektörlerine dair sorunları, TİMDER ve TİMFED’in gelecek hedeflerini konuştuk.

RÖPORTAJ: Nagihan GÖRKEN

Tesisat ve inşaat malzemeleri sektörünün ekonomik büyüklüğü hakkında bilgi verir misiniz?

İnşaat, Türkiye’nin en büyük ve lokomotif sektörlerinden biri. Kendi içinde yaklaşık 200 ana kola ayrılıyor. Tesisat İnşaat Malzemecileri Derneği (TİMDER) sadece 5 kolu (Tesisat, mekanik, armatür, vitrifiye, seramik) temsil eden bir örgüttür. Bunların şu anda iç pazardaki ekonomik büyüklüğü 6 milyar dolar, dış pazardaki büyüklüğü 4 milyar dolardır.

Pandeminin sektörünüze etkilerini kısaca değerlendirir misiniz?

Pandemi tüm dünyayı ciddi anlamda sarsan bir dönemdi. Birçok sektöre de büyük yaralar açtı. Biz şanslı olan sektörler arasındayız. Pandemi bize fayda sağladı. Çünkü dünyada farklı bir yaşam tarzı yarattı. Evlere kapanan, ofislerini evlerine taşıyan insanlar evlerinde kendilerine yeni yaşam alanları yaratmaya başladılar. Yeni yaşam alanları da haliyle tadilat ve tamirat gerektirdi. Bu da bizim sektöre büyük katkı sağladı. Kapanmaların dışında en iyi işlerimizi pandemi döneminde yaptığımızı söyleyebilirim. Pandemide sektörümüz diğer sektörlerden farklı olarak ciddi anlamda büyüdü.

Malzeme fiyatlarındaki artışlar sürüyor. Fiyat artışlarının nedenleri ve sektörünüze etkileri nelerdir?

Fiyat artışlarında birçok faktör var. Maalesef iç pazarda yıllardır yapmamız gerekirken yapmadığımız yatırımlar ana faktör. Bizim sektörümüzdeki fiyat artışlarının ana sebebi enerjiye dayalı bir üretimin olması. Özellikle seramik, vitrifiye, tesisat olsun enerjinin üretimdeki payı yüzde 40-50’lerde. Doğalgaz ve elektriğe bu kadar zam gelirse mamuldeki artışı önleyemezsiniz. Üretim maliyetlerine gelen zam haliyle pazara yansıyor.

Bir de işin şu boyutu var; o da önemli… Dışarıda da çok ciddi bir pazar yarattı bize bu fiyat artışları. Pandemiyle birlikte kapanan Uzak Doğu’nun, Avrupa ve Amerika gibi büyük ülkelere tedariki kesmesi gözlerin Türkiye’ye çevrilmesine neden oldu. Türkiye bir üretim ve tedarik üssü oldu. Bu da pandeminin bize sağladığı en büyük faydalardan biridir. İç pazarda belki kaybettik ama dış pazarda çok ciddi kazançlar sağladı sektör.

Sektörünüzün belli başlı sorunları ve çözüm önerilerinizi paylaşır mısınız?

Gelişen dünyaya ayak uydurmakta güçlük çekiyoruz. Pandemi bize bir şey daha öğretti; online alışveriş. Özellikle inşaat sektörü buna kendini çok iyi hazırlayamadığı için pandemide online satışlarda sınıfta kaldık. Bunu en iyi gıda marketler değerlendirdi. Yapı malzemeleri gıda marketlerinde yer almaya başladı ki bu bizim için büyük bir zaaf. Gıda marketler kendi uzmanlık alanına yönelmeliler.

En önemli sıkıntılardan biri hızlı fiyat artışları. Pandemiden dolayı konut üretiminin durması sektörümüzü neredeyse kilitlemek üzere. Konut ruhsat sayıları yaklaşık yüzde 50 oranında düştü. Türkiye’nin yaklaşık 800-900 bin olan konut ihtiyacında, bu rakamlar 350-400 binlere kadar geriledi. Bu ciddi olarak bizlere zarar vermekte.

Bir de ara eleman sorunumuz var. Ülkenin önemli bir problemi. Meslek liselerinin son 20-25 yılda yeteri kadar üretilememesi, meslek liselerine yeteri kadar yatırım yapılamaması bizim sektörümüzdeki ara ve teknik elemanı bitirdi. Türkiye’nin en büyük problemlerinden biri işçi sorunu iken şu anda herkes işçi arıyor ama bulamıyor. Yeterli donanıma ve eğitime sahip arkadaşları bulamıyor sektör. Meslek liselerini 30-40 yıl öncesine döndürmek zorundayız. Lise düzeyinde eğitim veren üniversitelerin sayısı oldukça fazla. Şu anda Türkiye’de 250’nin üzerinde üniversite var. Teknik lise de teknik üniversiteler de olmalı. Türkiye’de binlerce üniversiteli işsiz var.

2022 yılında sektör açısından beklentileriniz neler?

2021 yılı bizim sektörümüz için güzel bir yıl oldu. Ama 2022 oldukça sıkıntılı geçiyor. Hızlı fiyat artışları, insanlarımızın alım gücünün düşmesi, konut ruhsatının az olması ve neredeyse inşaatların durması. İnsanlar artık birinci derece ihtiyaçlarına para ayırıyor. Geçen yıla göre ilk 4 ayda, geçen yılın yüzde 25-30 altında gidiyoruz. 6. aydan sonra bu oranların daha da düşeceği kanaatindeyim. Bizi kötü bir yıl bekliyor. Kara bir tablo çizmek istemiyorum ama çok iyi geçen 2021’den sonra böyle bir yıl beklemiyorduk. Duvara çarpmış gibi olduk.

TİMFED yapılanması hakkında bize bilgi verebilir misiniz?

Tesisat İnşaat Malzemecileri Federasyonu (TİMFED), Türkiye’nin en büyük inşaat malzemeleri satıcı örgütlerinden biri. Türkiye’de yaklaşık 7 bölgede hizmet vermekte, 3 binin üzerinde kurumsal üyesi var. Üyelerimizin kalitesine çok dikkat ediyoruz. Çünkü bizim mücadelemiz var. Biz kayıt dışına karşıyız. Biz etik ve ahlaki ticaretten yanayız. Biz sigortasız işçi çalıştıran üye istemiyoruz. Yapısal olarak büyük, güçlü ve kurumsal üyeler istiyoruz. 3 bin satıcı da Türkiye için çok iyi bir rakam. Çok güçlü bir örgütüz. Daha da büyüyeceğiz. Güneydoğuyu biraz ihmal ettik. Van örgütümüz iyiydi ama pandemiden dolayı iletişimimiz koptu. Şimdi o bölgelere doğru genişleyerek büyümek istiyoruz. Hatta önümüzdeki süreçte Avrupa’da bir şube açmayı planlıyoruz. TİMFED için gelecek çok güzel olacak.

Bursa’ya ilişkin görüşleriniz nelerdir?

Bursa, benim gençliğimden beri en çok sevdiğim illerden biri. Geldiğimizde de büyük keyif alırdık. Bence Türkiye’nin ikinci büyük ekonomisi Bursa’dır. Bunu Bursa’da yaşayanlar ve bizim gibi Bursa’ya yakın olanlar daha iyi bilirler. Ama beni üzen şu; maalesef kentsel dönüşüm Bursa’da sıkıntılı oldu. Bursa’nın tarih ve kültür silüeti çok güzel. En çok tarihi eser barındıran kentlerimizden biriyken, şehir girişinde gereksiz gökdelenlerle karşılaşmak bizi üzüyor. Eski Bursa’yı çok arıyoruz. Kentsel dönüşüm böyle olmamalı. Kentsel dönüşüm sosyal alanlarıyla, parklarıyla, caddeleriyle, sokaklarıyla, yatay mimarisiyle olmalı. Şehir katledilmemeli. Deprem bir felaket ve ülkemiz için kaçınılmaz. Kentsel dönüşüm projesi Türkiye’nin en iyi projelerinden biri ama sağlıksız başladı. Bunu gündemden düşürmeden sağlıklı hale getirmeliyiz. Bursa’ya bence müdahale edin. Bursa güzel bir şehir.

Eklemek istedikleriniz…

Son dönemde tartışma ve eleştiri kültürünü kaybettik. Konuşamıyoruz, sorunlarımızı anlatamıyoruz. Anlatsak da dinleyenimiz yok. Bugün sorunları sümen altı edersek kimseye fayda sağlamaz. Her şeyi dile getirmemiz lazım.
Bir şey daha söylemek istiyorum; Bursa bizim için çok özel. Bursa’da örgütümüz çok eski. Şimdi genç bir başkanımız var. Türkiye’nin de gençleşmesi lazım. Maalesef sektörümüze ilgi gösteren az özellikle STK’larda çalışacak fedakâr genç nesil bulamıyoruz. Bursa’da kardeşimiz Murat Çakmaker örgütüne sahip çıktı ve o kadar güzel şeyler yapıyor ki, kendisiyle gurur duyuyoruz. Bursa örgütüne kattıkları değer için çok teşekkür ediyoruz.