AHŞAPDER'den Kartalkaya Yangını Açıklaması

Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik 19.12.2007 tarih ve 26735 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Günümüze kadar; Yönetmelikte Ülkemizin güncel şartları göz önünde bulundurularak ihtiyaçlar doğrultusunda 9/9/2009, 5/4/2012, 9/7/2015 ve 29/6/2017 tarihlerinde çeşitli konularda güncellemeler yapılmıştır. En son Aralık 2024 tarihinde Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik Kılavuzu yayımlanmıştır.

Yönetmeliğin hiçbir yerinde Ahşap kullanımını engelleyen/sınırlayan bir madde yoktur. Aksine ahşap kullanılması sonucu, yangından korunması ile ilgili yerine getirilecek kurallar ayrıntılı olarak belirlenmiştir. Bu kurallar sadece Ahşap için değil, tüm yapı malzemeleri için belirlenmiştir.

Durum böyle iken; son günlerde Amerika’da, Los Angeles’taki geniş alan yangını ve 25 kişinin hayatını kaybetmesi ve akabinde Bolu Kartalkaya’daki içimizi yakan tek bir binada 78 canımızı kaybetmemiz sonucu, sanki bu ölümlerin sebebi ahşap malzeme imiş gibi bir hava estirilmektedir. Özellikle haber spikerlerinin ve ekrana çıkan konuşmacıların bu konuda bilgi sahibi olmadan halkı bilgilendirmeye çalıştıklarını üzülerek görmekteyiz.

Ahşap en eski yapı malzemesidir. Binlerce yıldır insanların barınmasını temin etmiş ve halen daha bazı gelişmiş ülkelerde % 99 oranında Ahşap konutlarda ikamet edilmekte ve 18 katlı Ahşap binalar standart hale gelmektedir.

Ahşabın ekranlarda beyan edildiği gibi bir handikapı yoktur. Bahsedilenlerden anlamamız gereken, sadece halkı ve dolayısı ile yöneticileri esir almış bilinçli cahilliktir, nemelazımcılıktır, vurdumduymazlıktır, hırstır, ranttır.

Sevgili halkımız;

Daha önce İzmir’de yaşanan, ne mutlu ki can kaybı yaşamadığımız, Folkart Sitesi yangınında, ilk açıklamalarda duyduğumuz, binanın kaplamalarının ahşap olması sebebiyle yandığı beyanlarının gerçek olmadığı Bilirkişi raporları ile ortaya çıktıktan sonra, konudan bihaber yayın yapan kanallar, bu yayınlarını düzeltme zahmetinde bulunmadıkları gibi, şimdiki acı olayda da aynı bilgisizlikle yayınlar yapmaktalar.

Doğru bilgilendirme adına, “Binaların Yangından Korunması Yönetmeliği” ndeki maddelerin tekrar üzerinden geçmek gerekmektedir. Bu yönetmelikte, yanan otel ve diğer oteller özelinde dikkat edilmesi gerekenlerin;

Toplam kapalı kullanım alanı 10.000 m²’den büyük imalathane, atölye, depo, otel, motel, sağlık, toplanma ve eğitim binalarında, binaya ait yangın tahliye projeleri, bina girişinde ve yangın sırasında itfaiyenin kolaylıkla ulaşabileceği bir yerde bulundurulur. Bu projelerde; binanın kaçış yolları, yangın merdivenleri, varsa itfaiye asansörleri, yangın dolapları, itfaiye su verme ağızları, yangın pompaları ile jeneratörün yeri işaretlenir.

Binaların tüm dış cephelerinin (balkon, çıkma, baca, teras ve benzerleri dâhil); hiç yanmaz malzemeden olması, kapı ve pencere doğramalarının hiç yanmaz malzemeden olması ve en az 30 dakika yangına dayanıklı olması, kapı ve pencerelerde asgari çift cam kullanılması veya kullanılacak camın kırılmaz ya da 30 dakika yangına dayanıklı olması gerekir.

Her yapıda, bütün kullanıcılara elverişli kaçış imkânı sağlayacak şekilde, yapının kullanım sınıfına, kullanıcı yüküne, yangın korunum düzeyine, yapısına ve yüksekliğine uygun tip, sayı, konum ve kapasitede kaçış yolları düzenlenir.

Yangın güvenlik hollerinin duvar, tavan ve tabanında hiçbir yanıcı malzeme kullanılamaz ve bu hollerin, yangına en az 120 dakika dayanıklı duvar ve en az 90 dakika dayanıklı duman sızdırmaz kapı ile diğer bölümlerden ayrılması gerekir.

Kaçış merdivenlerinin duvar, tavan ve tabanında hiçbir yanıcı malzeme kullanılamaz ve bu merdivenler, yangına en az 120 dakika dayanıklı duvar ve en az 90 dakika dayanıklı duman sızdırmaz kapı ile diğer bölümlerden ayrılır.

Bütün yapılarda, aksi belirtilmedikçe, en az 2 çıkış tesis edilmesi ve çıkışların korunmuş olması gerekir.

Yangın hangi noktada çıkarsa çıksın, o kotta bütün insanların çıkışlarının sağlanması için kaçış yollarının ve kaçış merdivenlerinin birbirlerinin alternatifi olacak şekilde konumlandırılması gerekir. Kaçış yolları ve kaçış merdivenleri, yan yana yapılamaz.

Kaçış merdivenlerinin kapasite ve sayı bakımından en az yarısının doğrudan bina dışına açılması gerekir.

İç koridora açılan kapıların yangına karşı en az 30 dakika dayanıklı olması ve kendiliğinden kapatan düzenekler ile donatılması gerekir.

Konutlar hariç olmak üzere, alışveriş merkezleri, yüksek binalar içinde bulunan mutfaklar ve yemek fabrikaları ile bir anda 100’den fazla kişiye hizmet veren mutfakların davlumbazlarına otomatik söndürme sistemi yapılması ve ocaklarda kullanılan gazın özelliklerine göre gaz algılama, gaz kesme ve uyarı tesisatının kurulması şarttır.

Mutfak ve çay ocakları binanın diğer kısımlarından en az 120 dakika süreyle yangına dayanıklı bölmeler ile ayrılmış biçimde konumlandırılır

Binalarda kurulan elektrik tesisatının, kaçış yolları aydınlatmasının ve yangın algılama ve uyarı sistemlerinin, yangın hâlinde veya herhangi bir acil hâlde, binada bulunanlara zarar vermeyecek, panik çıkmasını önleyecek, binanın emniyetli bir şekilde boşaltılmasını sağlayacak ve güvenli bir ortam oluşturacak şekilde tasarlanması, tesis edilmesi ve çalışır durumda tutulması gerekir.

Kaçış yollarında, kullanıcıların kaçışı için gerekli aydınlatmanın sağlanmış olması şarttır. Acil durum aydınlatması ve yönlendirmesi için kullanılan aydınlatma ünitelerinin normal aydınlatma mevcutken aydınlatma yapmayan tipte seçilmesi hâlinde, normal kaçış yolu aydınlatması kesildiğinde otomatik olarak devreye girecek şekilde tesis edilmesi gerekir.

Normal aydınlatma sisteminin; sabotaj, yangın, deprem vb. nedenlerle devre dışı kalması sonucu yapının karanlıkta kalması durumunda, insanların güvenli bir şekilde tahliyesi sağlanır. Bu nedenle, üzerindeki yazı veya grafik gösterimlerle çıkış noktalarını veya yollarını göstermek ve çıkış noktalarına ulaşımı sağlayan kaçış yollarında gerekli aydınlatmayı sağlamak amacıyla acil durum aydınlatma ve yönlendirme sistemleri tesis edilir.

Acil durum aydınlatmasının normal aydınlatmanın kesilmesi hâlinde en az 60 dakika süreyle sağlanması şarttır. Acil durum çalışma süresinin kullanıcı yükü 200’den fazla olduğu takdirde en az 120 dakika olması gerekir.

Yangın algılama ve uyarı sisteminin, el ile, otomatik olarak veya bir söndürme sisteminden aldığı uyarılardan biri veya birkaçı ile devreye girmesi gerekir.

Algılama sisteminin gerekli olduğu ve fakat duman algılama cihazlarının kullanımının uygun veya yeterli olmadığı mahallerde, sabit sıcaklık, sıcaklık artış, alev veya başka uygun tip algılama cihazı kullanılır.

Binada veya yapıda otomatik veya el ile çalışan diğer gazlı, kuru kimyevi tozlu veya benzeri sabit söndürme sistemi bulunuyor ise, bunların devreye girdiğinin yangın alarm sistemi tarafından otomatik olarak algılanması gerekir.

Binanın kullanılan bütün bölümlerinde yaşayanları yangın veya benzeri bir acil durumdan haberdar etmek için sesli ve ışıklı uyarı cihazları,

Binada bulunan yangın ve acil durum mücadele ekiplerinin uyarılması ve itfaiyeye haber verilmesi için sesli ve ışıklı uyarı cihazları ve direkt hatlar veya diğer iletişim ortamları üzerinden data iletişimi, ile yapılır.

Bir binanın kullanılan bütün bölümlerinde yaşayanları yangından veya benzeri acil hâllerden haberdar etme işlemleri, sesli ve ışıklı uyarı cihazları ile gerçekleştirilir. Yangın uyarı butonunun mecburi olduğu yerlerde uyarı sistemi de mecburidir.

Yangın alarm sinyali gecikmesiz olarak, yangın mücadele ekipleri ve yangına müdahale konusunda eğitilmiş personele ulaştırılmak şartıyla, yangın alarm sinyalinin gerçekliğinin araştırılmasına imkân verecek şekilde bir ön uyarı sistemine izin verilir.

Sesli uyarı cihazları binanın her yerinde, yerden 150 cm yükseklikte ölçülecek ve ses seviyesi ortalama ortam ses seviyesinin en az 15 dBA üzerinde olacak şekilde yerleştirilir. Uyuma maksatlı bölümler ile banyo ve duşlarda, ses seviyesinin en az 75 dBA olması gerekir. Sesli uyarı cihazlarının 3 m uzaklıkta en az 75 dBA ve en çok 120 dBA ses seviyesi elde edilecek özellikte olması şarttır. Acil anons sistemi hoparlörü olan hacimlerde ayrıca siren sistemi konulması gerekli değildir.

Binada yaşayanların yangın ve benzeri acil durumlardan haberdar etmek ve insanların tahliyesini sağlamak amacıyla Yönetmelik hükümlerine uygun acil anons sistemi tesis edilir. Acil anons sisteminde, anons sistem merkezi ünite besleme kablosu ve hoparlör besleme kabloları yangına dayanıklı tipte tesis edilmesi gerekir.

Yangın hâlinde otomatik olarak gerekli kontrol fonksiyonlarını yerine getirecek acil durum kontrol sisteminin;

a. Yangın sırasında kapanması gereken yangın kapılarını ve diğer açıklıkları kapatma amaçlı cihazları normal hâlde açık durumda tutan elektromanyetik kapı tutucu ve benzeri cihazlarının serbest bırakılması,

b. Merdiven yuvaları ve asansör kuyuları basınçlandırma cihazlarının devreye sokulması,

c. Duman kontrol sistemlerinin işlemlerini yerine getirmesi,

ç. Acil durum aydınlatma kontrol işlemlerini gerçekleştirmesi,

d. Güvenlik ve benzeri sebeplerle kilitli tutulan kapıların ve turnikelerin açılması,

e. Asansörlerin yapılış özelliklerine bağlı olarak yangın esnasında kullanımının engellenmesi veya tahliye amacıyla itfaiye veya eğitilmiş bina yangın mücadele ekipleri tarafından kullanılmasının sağlanması,

f. Mahalli itfaiye ile elektrik işletmesine, belediyeye, polise veya jandarmaya, kurum amirine, bina sahibine ve gerekli görülen diğer yerlere yangının otomatik olarak haber verilmesi,

özellik ve fonksiyonlarına sahip olması lazımdır.

100’den fazla kişinin bulunduğu konaklama amaçlı binalarda, her türlü besleme ve dağıtım kabloları ve kablo muhafazalarında kullanılan malzemelerin halojenden arındırılmış ve yangına maruz kaldığında herhangi bir zehirli gaz üretmeyen özellikte olması gerekir.

Bütün yangın kontrol panellerine ve tekrarlayıcı panellere enerji sağlayan besleme kablolarının, yangına karşı en az 60 dakika dayanabilecek özellikte olması şarttır.

Yapı kullanım izin belgesi alınması aşamasına gelindiğinde ilgili idaresince;

• Yangın tahliye projesine uygun imalatların yapılıp yapılmadığının,

• Kaçış mesafeleri ile yangın merdivenlerinin Yönetmeliğe uygun olup olmadığının,

• Tüm kaçış yollarının güvenli bir şekilde güvenlikli alana ulaşıp ulaşmadığının,

• Kullanılan yapı malzemelerinin yangın dayanımı ve varsa kompartman ve/veya yangın duvarlarının Yönetmeliğe uygunluğunun,

• Yangın algılama sistemleri ile bu sistemlerde kullanılan cihaz/kablo vb. ekipmanların mevzuata uygun olup olmadığı ve aktif çalışır durumda olduğunun,

• Acil durum asansörlerinin yangın anında mevzuata uygun olarak tesis edilip edilmediği ve çalışıp çalışmadığının,

• Duman kontrol sistemlerinin mevzuata uygun olarak tesis edilip edilmediği (ilgili tüm hacimler/ mekanlar için) ve mevzuata uygun çalışır halde olup olmadığının,

• Yangın söndürme sistemlerinin projesine ve mevzuata göre uygulanıp uygulanmadığı, uygun çalışır halde olup olmadığı, pompa gruplarının mevzuat hükümlerine uygun tipte ve çalışır halde olup olmadığının,

• Herhangi bir acil durumda itfaiye ve acil durum ekiplerinin bina tahliye/söndürme vb. projelerine ve tüm bina bilgilerine güvenli bir şekilde ulaşıp ulaşamayacağının,

Yapı kullanım izin belgesi verilmesi sürecinde, tüm kontrol ve testlerin yapılarak onaylı projesine uygun duman kontrol sistemlerinin çalışır halde olduğunun tespit edilmesi gerekir. Yapı kullanım izin belgesini alan binalarda ise işletme süresince bina yetkilisi sorumluluğunda bu sistemlerin çalışır halde tutulması, gerekli kontrol ve bakım önlemlerinin alınması gerekir.

Doğal duman tahliyesi yapılabilecek yerlerde duman çekiş bacaları, duman kesicileri ve duman bölmeleri kullanılır. Mekanik duman kontrol sistemleri olarak iklimlendirme sistemleri özel düzenlemeler yapılarak kullanılır veya ayrı mekanik havalandırma veya duman kontrol sistemleri kurulur.

Binalarda kurulan yangın söndürme tesisatının, binada bulunanlara zarar vermeyecek, panik çıkmasını önleyecek ve yangını söndürecek şekilde tasarlanması, tesis edilmesi ve çalışır durumda tutulması gerekir.

Yangın söndürme sistemlerinin; her yapıda meydana gelebilecek olan yangını söndürecek kapasitede olması ve yapının ekonomik ömrü boyunca, otomatik veya el ile gereken hızda devreye girerek fonksiyonunu yerine getirebilmesi gerekir.

Binalarda kurulacak söndürme sistemlerinin tasarımı ve uygulaması, yetkili merci tarafından kontrol edilir ve onaylanır. Periyodik kontrol, test ve bakım gerektiren sistemlerin ve cihazların kontrolü, testi ve bakımı bina sahibi, yöneticisi veya bunların yazılı olarak sorumluluklarını devrettiği bina yetkilisince yaptırılır.

Yangın güvenliği sorumluluğu

Yapı, bina, tesis ve işletmelerde yangın güvenliğinden; kamu ve özel kurum ve kuruluşlarda en büyük amir, diğer bina, tesis ve işletmelerde ise sahip veya yöneticiler sorumludur.

Ekiplerin Kuruluşu

İçinde 50 kişiden fazla insan bulunan konut dışı her türlü yapıda, binada, tesiste, işletmede ve içinde 200’den fazla kişinin barındığı sitelerde aşağıdaki acil durum ekipleri oluşturulur.

a. Söndürme ekibi,

b. Kurtarma ekibi,

c. Koruma ekibi,

ç. İlk yardım ekibi.

Söndürme ve kurtarma ekipleri en az 3’er kişiden; koruma ve ilk yardım ekipleri ise, en az 2’şer kişiden oluşur.

Ekiplerin görevleri aşağıda belirtilmiştir.

a. Söndürme ekibi; binada çıkacak yangına derhal müdahale ederek yangının genişlemesine mani olmak ve söndürmek,

b. Kurtarma ekibi; yangın ve diğer acil durumlarda can ve mal kurtarma işlerini yapmak,

c. Koruma ekibi; kurtarma ekibince kurtarılan eşya ve evrakı korumak, yangın nedeniyle ortaya çıkması muhtemel panik ve kargaşayı önlemek,

ç. İlk Yardım ekibi; yangın sebebiyle yaralanan veya hastalanan kişilere ilk yardım yapmak.

Mevcut binalar hakkında alınacak tedbirler ile ilgili yapım süresi

Mevcut binalar için yangına karşı alınması gereken tedbirler, bina sahibi ve yöneticisi ile kurum amirleri tarafından 1 yıl içinde yerine getirilir. Bu süre içerisinde, alınacak tedbirlerin gerekli kıldığı tesisatın yapımına başlanılmış ise, yapım süresine bağlı olarak ilgili idare tarafından 1 yılı aşmamak üzere yapım süresi tanınabilir.

Bu Yönetmeliğin 138'inci maddesinin beşinci fıkrasında belirtilen mevcut binalar için alınması gereken tedbirler, bina sahibi ve yöneticisi ile kurum amirleri tarafından 31/12/2023 tarihine kadar yerine getirilir. Ruhsat vermeye yetkili idarelerce bu tedbirlerin uygulanıp uygulanmadığı denetlenir. Bu süre içerisinde, alınacak tedbirlerin gerekli kıldığı imalat veya tesisatın yapımına başlanılmış ise yapım süresine bağlı olarak ilgili idare tarafından 1 yılı aşmamak üzere yapım süresi tanınabilir.

İçişleri Bakanlığı ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca müştereken hazırlanan bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Bu Yönetmelik hükümlerini Cumhurbaşkanı yürütür.

Gördüğünüz üzere Yönetmeliğin tüm maddeleri yangın ile ilgili yapılacakları tek tek ve açık bir şekilde yazmaktadır. Yazılı maddelerin birçoğunun yangın mahallinde bulunmadığını uzaktan da olsa görmek mümkün iken, haber kanallarının önce “Ahşap bina”, sonra yanlışlarını anlayıp, “Ahşap kullanılması sebebiyle yangın arttı” beyanlarını kullanmalarını anlamakta güçlük çekiyoruz.

Binanın dış cephesinin ahşap olmadığı, ahşap görünümlü dış cephe kaplaması olduğunu kolayca görmek mümkün iken, binanın yanındaki muhabirlerin dahi, malzemeye dokunarak “Bakın işte kaplamalar ahşap olduğu için yanıyor” demeleri, ancak mesleki körlükle anlatılır herhalde.

Yangınlardaki tecrübelerimiz göstermektedir ki; Genellikle en fazla tahribatın olduğu alan, yangının çıktığı bölgedir. Bunun sebebi yangının ilk çıktığı yerde hava temizdir. Oksijen oranı % 21’dir. Bu nedenle en verimli yanma ve en fazla tahribat bu alanda olur. Bu bölgeden çıkan yanma ürünleri, diğer bölümlerin havasını daha tutuşmadan önce zehirler. Yanma ürünlerinin önemli bir kısmı söndürücü gaz hükmündedir.

Ayrıca bu bölge dışındaki yerlerin de havasındaki oksijen oranı düşer. Bu nedenlerle diğer bölgelerde verimi düşük yanma meydana gelir ve tahribat düşük kalır. Bu kuralın bir istisnası olarak yangının sirayet ettiği alanda ilk çıktığı bölgeye nazaran aşırı fazla yangın yükü varsa veya kolay yanıcı varsa daha fazla tahribat oluşabilir.

Yangının ilk çıktığı alandan, diğer alanlara sirayet etmemesi için oda kapılarının ve aksesuarlarının minumum 30 dk yangın dayanımlı kapı olması, kapı etrafındaki fitiller ve altındaki boşluğu kapatacak giyotin mekanizması sebebiyle, hem yanlardan hem de alttaki boşluktan dumanı geçirmemesi ve tüm aksesuarın da yangına dayanımlı olmasını gerektirir. Aslında ekranlardaki yorum yapan kişiler, yangına dayanım için ahşap kapı nasıl kullanılıyor diye sorgulamaları halinde, sanırız konuyu biraz daha anlayabileceklerdir.

Yangın anında yangını büyüten malzemeler genelde tekstil ürünleridir. Perdeler, halı, döşemelik kumaşlar, yatak, nevresim, yorgan vb malzemeler yangının hızını ve şiddetini artırır. O sebeple konaklama tesisleri bunları da yangına dayanımlı ürünlerden seçerler ve bu sebeple de otel ücretleri fazlaca yükselir.

Yukarıda ayrıntılı olarak yer verdiğimiz yönetmelik maddelerine riayet edilmesi ve denetimlerin doğru düzgün yapılması sonucunda bu tür bir felaketle karşı karşıya kalmayacağımız veya kalma olasılığımızın çok düşük olacağı açıktır.

Binanın dış ve iç cephesinde kullanılan ahşap ve ahşap görüntülü malzemelerin ahşap olsa dahi, böyle bir yangını oluşturma ihtimali mümkün değildir. Ahşap, yangının ilerlemesini mümkün kılmaz. Ahşap yalıtım malzemesi olması sebebiyle yangında ilk yüzeyin tamamen yanmadan arka tarafa geçmesine izin vermez. Ahşabın kendisi, yangın sürdürücü bir dış etken olmadan kolaylıkla yanıcı değildir.

Bina yönetmeliklerinde dış cephe kaplamalarının yanlış malzeme ve yanlış uygulamalarla, binalardaki yangınların ilerlemesini durduracak şekilde planlanması gerekmektedir. Rant kaygısı sebebiyle alınması gereken tedbirlerin alınmaması, kullanılan malzemelerin yangına dayanıklı seçilmemesi, kullanılan malzeme montajlarının yanlış planlanması, hem yangını büyütücü hem de maruz kalanları öldürücü duman çıkarması sebebiyle, can kayıplarını artırmaktadır.

Binalarda yangına sebebiyet veren malzeme ahşap değildir. Yangına dayanıksız ve yangın sürdürücü duvar kaplama malzemeleri, PVC pencereler ve mefruşat en önemli ve zayıf halkadır. Bunlarda yapılacak iyileştirmeler yangın dayanımlı binaların meydana çıkmasını sağlayacaktır. Bina görselleri iyi incelenirse hem girişteki resepsiyon bölümünün çatısı, hem de binanın ahşap çatısının bu büyüklükte bir yangında dahi ayakta kaldığı ve altındaki insanların zarar görmesine izin vermediği görülecektir.

Yanmayan bir malzemenin bulunmadığının herkesin malumudur ve söz konusu yangında, beton ve demirin ayrışması sebebiyle, şimdiden binanın yıkılacağının konuşulmasını sağlamıştır.

Ahşabın kullanıldığı tüm projelerde işin projelendirilmesi, planlaması ve uygulamasında kanuni yetkili Ahşap Mühendislerinin işin içinde olmaması, insanlarımıza maalesef büyük maddi ve manevi kayıplar verdirmeye devam etmektedir.

Son olarak diyoruz ki, bizler Ahşap Derneği olarak, bilgi eksiğiniz varsa tamamlayalım, yanlış ve kötü davranışlar ve bilinçsizlik, insanımızın daha fazla canına mal olmasın. Ölenlere rahmet, yakınlarına sabır ve metanet diliyoruz.

Milletimizin Başı Sağolsun.

AHŞAP DERNEĞİ YÖNETİM KURULU