Geçmişten günümüze yansımalar

Barınma ihtiyacının başlamasıyla var olan içmimarlığın temelini, sanat ve matematiğin kullanılarak mekânı daha tatmin edici ve estetik bir görünüme kavuşturma çabası oluşturur. Bu yazımda sizlere, gündelik hayatlarımızda gördüğünüz, geçmişten günümüze değin ulaşmış bazı özel içmimari detaylardan bahsedeceğim. En uzak geçmişten başlayalım anlatmaya…

Taş devrinden neolitik çağa kadar hayvan derilerinden, çamurdan araç gereçler ve çanak çömlekler yapıldığını biliyoruz. Eski Mısır’da ise, kraliyet kavramının da yükselmesiyle insanların ilk kez kerpiç kulübeler dışında yeni yapılarda yaşadığı görülmüştür. Bu yeni yapılarında tarihlerini ve inançlarını tasvir eden duvar resimleri de vardır. Yine ilk kez görülen vazolar, heykeller gibi temel dekoratif objeler bu yapılarda kullanılmıştır. Yaşam tarzımızı yansıtan ve mekânda istenen hisleri uyandırmamızı sağlayan (örneğin mavi ağırlıklı bir tabloyla yakalamaya çalıştığımız dinginlik hissi gibi) dekoratif ögelerin kullanımının, Eski Mısır’dan günümüze ulaşmış bir uygulama biçimi olduğunu söyleyebiliriz.

Antik Yunan Dönemi’ne geldiğimizde ise gözümüze çarpan üç ana mimari düzen vardır. Bunlar dor, ion ve korint düzenidir. Sütun başlığındaki farklılıklardan temelle isimleri değişen bu düzenler; friz, sütun başlığı, sütun gövdesi, kaide ve krepis gibi bölümlerden oluşur. Günümüzde tüm o kullandığımız tavan kartonpiyer uygulamalarının temelini friz; kolon ve duvar giydirme uygulamalarının temelini yivli sütun gövdeleri; dekoratif süpürgelik uygulamalarının temelini ise krepis bölümlerinden esinlenerek uygulanmaya başlandığını söylesek yanlış olmaz.

Günümüz tasarım trendlerinde sıkça kullanılan İtalyan boya olarak bilinen uygulama ve bronz renkte metal aksam kullanımının temelleri ise Roma döneminde atılmıştır. Duvarlarda gerçekçi tasvirler, dokulu sıva uygulamaları, koyu renk kullanımı, mozaik ve mermerler bu dönemin karakteristik özelliklerindendi. El yapımı seramiklerle dekore edilen duvarlar, mermer ya da alternatif malzemelerle bitirilen yüzeyler Roma döneminden günümüze evrilerek ulaşmış dekorasyon yöntemlerindendir.

Gotik döneme baktığımızda sivri kemerler, şömineler, vitraylar, ahşap tavan kirişleri gibi unsurların dönemin önemli iç mekan detaylarını oluşturduğunu görürüz. Günümüzde kullandığımız koyu ahşap tonlu zeminler ve kiriş giydirmeler gotik dönem kale ve katedral iç dekorasyonlarının önemli bir parçasıydı. Aynı zamanda masif, oymalı ağır mobilyalar da bu dönemde sıkça tercih edilirdi. Ferforje mumluklar, heykeller, duvar halıları ve kadife perdeler; koyu tonlarda ağır ve loş bir atmosfer yaratmak için seçiliyordu.

Gotik dönem yerini Rönesans dönemine, sonrasında da Barok üslubuna bıraktığında bu yeni mimari tavır da günümüze kadar birçok etki bırakacaktı. Günümüzde hala tercih ettiğimiz kristal avizelerin en sık kullanıldığı dönem Barok dönemiydi. İhtişam, görkem gibi duygusal bir tepki oluşturmaya yönelik cesur tasarımlar kullanılıyordu. Yaldızlı kaplamalar, boyalı tavanlar, etekli ve püsküllü kadife döşemeden kanepeler bugün hala kullanılan o dönemin mobilya ve dekorasyon elemanlarındandır.

Barok üslubunun sadeleştirilmiş yeni bir anlayışı olarak adlandırabileceğimiz Rococo döneminde ise, süslemeli, oymalı, detaylı, ihtişamlı iç mekân anlayışı devam etmiş, ancak barok dönemi kadar zıt renkler kullanılmamış; daha pastel tonlar bir araya getirilerek zarif bir üslup tercih edilmiştir. Bugün kullanmakta olduğumuz floral desenlerin temeli de rokoko döneminde atılmıştır. Yapraklar, dallar, kuşlar, deniz kabukları gibi motifler mobilya ölçeği dikkate alınarak daha zarif bir şekilde işlenmişti. Duvar kağıtlarında, döşemelik kumaşlarda, perdelerde kullandığımız floral desenlerle ya da minimal stilde döşenmiş bir mekanda odak noktası olarak tek bir rokoko parça kullanmak (yaldızlı, oymalı bir ayna gibi) bugün iç mekanlarda tercih ettiğimiz stil katma yöntemlerinden biridir.

Eğer bu kapsül bilgileri sevdiyseniz, bir sonraki yazımda devam edeceğim bahsetmeye…