“Gayrimenkullerimiz değersizmiş gibi gösteriliyor”
Gayrimenkul sektörünün büyük veri (big data), yapay zeka ve blok zinciri (blockchain) marifetiyle düzenlenmesini, endeksleşmesini ve nihayetinde borsalaşmasını hedefleyerek MÜSİAD ve Yıldız Teknik Üniversitesi işbirliğiyle kurulan Gayrimenkul Borsası AŞ. (GABORAS), sektörün düzensiz ve kayıt dışı yapısını ortadan kaldırarak düzenlenmesine, ölçülebilmesine ve şeffaf olarak işlenebilmesine zemin hazırlıyor.
Taşınmaz varlıklarımızın izleme ve takibini yaparak potansiyel değerlerinin ortaya çıkarılması için çalışan GABORAS’ın Genel Müdürü Kurtuluş Altun, “Dünyanın en değerli ve stratejik toprakları bizim. Zümrüt gibi değerli topraklarımıza karşı dünyanın algısı, kumdan daha ucuz olduğu şeklinde. Böyle bir algı olamaz. Gayrimenkul servetimiz erimiş gibi gösteriliyor. Değersizmiş gibi gösteriliyor. Bunun ve yatırıma dönüşmeyen gayrimenkullerin ekonomiye kazandırılması gerekiyor” dedi.
ÖNCELİKLE GABORAS HAKKINDA KISA BİR BİLGİLENDİRMEDE BULUNUR MUSUNUZ?
GABORAS Gayrimenkul Borsası, gayrimenkul sektörünün büyük veri, yapay zeka ve blok zinciri marifetiyle düzenlenmesini, endeksleşmesini ve nihayetinde borsalaşmasını hedeflemektedir. GABORAS sektörün düzensiz ve kayıt dışı yapısını ortadan kaldırarak düzenlenmesine, ölçülebilmesine ve şeffaf olarak işlenebilmesine zemin hazırlamaktadır. GABORAS sektörünün en kapsamlı veri havuzuna sahiptir.
PANDEMİ SÜRECİ, GAYRİMENKULDE DE BAZI DEĞİŞİKLİKLERE SEBEBİYET VERDİ. BU DÖNEMİNDEKİ GAYRİMENKUL YATIRIMLARINI NASIL DEĞERLENDİRİYORSUNUZ?
Pandemi sonrası değişen gayrimenkul talepleri müstakil ev ve çiftliklere olan ilgiyi daha da arttırdı. Kendileri için hem bir yatırım hem de bir yaşam alanı kurmak isteyenler başta Tekirdağ olmak üzere İstanbul, Yalova ve Muğla’da pek çok alternatif bulabiliyor.
DEĞERLİ DEĞİL VE ERİMİŞ GİBİ GÖSTERİLİYOR. BU KONUDAKİ GÖRÜŞÜNÜZ NEDİR?
Dünyanın en değerli ve stratejik toprakları bizim. Zümrüt gibi değerli topraklarımıza karşı dünyanın algısı, kumdan daha ucuz olduğu şeklinde. Böyle bir algı olamaz. Gayrimenkul servetimiz erimiş gibi gösteriliyor. Bunun arka planında liraya oynanan oyunun bir benzeri var. Bu manipülasyonun arkasında dış etkiler var. Ölü sermayenin geri kazanılması gerekiyor. Ölü sermaye, yatırıma dönüşmeyen gayrimenkul demektir. Gayrimenkullerin, menkule dönüştürülmesi, ekonomik işleyişe kazandırılması gerekiyor. Gayrimenkul sektörü, 228 trilyon dolarlık büyüklüğe sahip. Bu durum, Türkiye’de de böyle. Gayri safi milli hasılanın yüzde 16’sı gayrimenkul üzerinden gerçekleşiyor. Üstelik ciddi oranda kaçak sorunumuz varken bu orana ulaşıyoruz. Gayrimenkullerimizi değersizleştirmememiz lazım. Değerleştirme oranları çok yüksek. İpoteklerdeki yukarı doğru hareketlilik, kredi risklerindeki artış, ilin bütününde baskılama unsuru oluşturuyor. Dışarıdaki manipülasyon, içerideki baskılama, taşınmaz değerlerini düşürüyor. Bu kadar büyük baskılanan bir teminat aracı olmaz. Bizde tapu takası 2 dakikada oluyor. İngiltere’de bu iş 22 gün sürüyor. Devlet o parayı bloke edince bütün devlet bankaları, 22 gün süreyle finanse ediliyor.
BURSA’DA GAYRİMENKULLE ALAKALI SON DURUM NEDİR? GÜNCEL VERİLERİ PAYLAŞIR MISINIZ? YATIRIM PUANI EN YÜKSEK YERLER NERELERİ?
Bursa’da güncel durumda konut kategorisinde gayrimenkul pazarına arzlarda bir düşüş, fiyatlarda ise bir yükseliş görünmektedir. 6 ay önce yaklaşık 2.146 TL birim metrekare fiyatına sahip olan şehir bugün 2279 TL’ye kadar çıktı. Bu rakam 2 yıl önce 2000 TL/m2 seviyesindeydi. GOS algoritmalarına göre konut sektöründe 100 üzerinden 67 puan olarak karşımıza çıkıyor. Bursa’da konut sektöründe amortisman süresi ise şuan 253 ay.
İşyeri kategorisinde de konut sektöründe olduğu gibi değer artışları sürüyor. 2 yıl önce 3.948 TL/m2 seviyesinden 4801 seviyesine kadar yükseldi. Gayrimenkul arzlarında son 6 aydır gerileme sürüyor. Yatırım puanı konut ile ilişkili olarak 64 puan olarak hesaplanıyor. İşyerinde ortalama kira geri dönüş süresi ise 240 ay.
Arsa kategorisinde Türkiye’deki muzdarip konu Bursa’da da yaşanıyor. Değerlerde düşüş devam ediyor. Piyasa hareketli ancak bu durum rakamlara yansımamış.
Bursa; sanayi, tarım, turizm ve kültürel özellikleriyle fark yaratan bir şehir. Tüm bunlar düşünüldüğünde Bursa’nın arsa değeri size göre olması gerektiği seviyede midir?
2020 yılının ilk çeyreğinde Bursa ilinde kredi takip oranlarının yüksek olduğu sektör enerji sektörü olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak bu sektör 1. Çeyreğe oranla daha düşük bir orana sahiptir. Tekstil sektörü dışındaki diğer sektörlerde kredi takip oranlarında azalma görülürken, tekstil sektörünün kredi takip oranlarında oldukça düşük de olsa bir artış olmuştur.
EKLEMEK İSTEDİKLERİNİZ?
Gayrimenkul sektöründeki en büyük ticari ağını oluşturuyoruz. Tüm sektör paydaşlarının bu ekosistem içerisinde yer almasını bekliyoruz. Bursa çok değer verdiğimiz bir il. Uzmanlarımız tarafından hazırlanan il raporlarımız yayınlanıyor. TV programlarında da sık sık Bursa’ya yer veriyoruz. Buradaki tüm gayrimenkul aktörlerini GABORAS’a davet ediyorum.
