Asansörde sağlam firmaları tercih edin

‘Güvenli Yapılar ve Güvenli Şehirler’ dosyamızda bu ay, binaların hareketli unsurları olan asansörleri inceledik. Sektörün önde gelen firmalarının yöneticileri ve sorumlu müdürlerinden asansör konusunda değerlendirmelerini aldık.

Röportaj: İsmail Hakkı Yoğurtçu

Gültekin Baki

Bursa Asansörcüler Derneği (BURSAD) Başkanı

Hasarlardan doğacak ekonomik ve işletme kayıplarını bir yana bırakırsak, hastaneler gibi kritik önemi olan binalarda deprem sırasında ve özellikle sonrasında asansörlerin aktif halde bulunmaları özellikle önemli bir konudur. Bu nedenle, sismik olaylara karşı koruyucu ve önleyici tedbirler alırken, binalarda kullanılan üretim teknolojileri ve elektrik, gaz ve su hatlarıyla, asansör, yürüyen merdiven ve diğer bina ekipmanları seçimi de çok önemli hale gelmektedir. Sismik bölgelerde “depreme dayanıklı asansör” olarak ifade edilen asansörden iki ilave özellik beklenir; yüksek dayanım ile kolay ve emniyetli kurtarma yöntemi. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yönetmelikte belirtilen, periyodik olarak asansör bakımları ayda bir defa yapılmalıdır. Yılda bir defa A tipi muayene kuruluşları tarafından denetim yaptırılmalıdır.

Salih Uçak

Uçak Asansör Yönetim Kurulu Başkanı

Binaların yönetmeliğe ve hesaplanmış değerlere uygun inşa edilmesi gerekiyor. Asansör kuyularında perde beton kullanılmalı. Asansör kuyusunda tesisat şaftının arasında duvar olsa dahi yangın ve deprem yönetmeliği gözetilmeli. Yönetmelik zorunlu kılmasa dahi asansörümüze yangın ve deprem sensörü takılmalıdır. Asansörlere ayda bir bakım yapılması zorunludur. Mutlaka yıllık A tipi muayene kuruluşlarına denetim yaptırılmalıdır. Asansörlere bakım ve montaj yaptırırken kullanıcılar firmalardan kendi can güvenlikleri için mutlaka gerekli evrakları talep etmeliler.

Ahmet Hilmi Kaşlıoğlu

Apexlift Genel Müdürü

Asansör kulesi binanın ana taşıyıcı kolonlarından biridir. Perde betondan ve yeterli cidar kalınlığında imal edilmesi binanın deprem dayanımına olumlu katkı sağlar. Kamuya açık binalarda hâlihazırda deprem sensörü ve asansör deprem modu uygulaması var. Sarsıntı durumunda hareket halindeki asansörü en yakın kata getirip kapıyı açıp beklemeye giren bir güvenlik sistemi bu. Bu sistemin tüm asansörleri kapsayacak şekilde kullanımının yaygınlaştırılmasında fayda görüyorum. Yönetmelik gereği periyodik bakımlar aylık, periyodik kontroller ise yıllık olarak yapılmakta. Bu düzenin uygun olduğunu düşünüyorum.

Bakım firmalarının TSE belgesine haiz olduğuna, asansör etiketinin güncel ve en azından hafif kusurlu (mavi etiket) olmasına dikkat etmelerini, bina yöneticilerinin ay atlatmadan bakımlarını yaptırmalarını aksi takdirde olumsuz bir durumda kanun karşısında cezai işlem riski taşıdıklarını akıllarında tutmalarında fayda görüyorum .

Rıfat Özgür

Uludağ Asansör Müdürü

Asansörler binaların merkezinde, her kullanıcıya eşit mesafede tasarlanmaktadır. Asansör kuyularının beton perde olması da deprem bölgesi ülkemizde çok önemlidir. Deprem bölgelerinde EN 81-77 Sismik Durumlara Tabi Asansörler standartı göz önüne alınmalıdır. Mevcut asansörlerde de, ufak ilaveler ve iyileştirmeler ile asansörler daha emniyetli hale getirilebilmektedir. Örnek olarak ağırlık ve kabin karkaslarına ilave olarak metal sınırlayıcılar koyarak, asansörün deprem anında kılavuz raylardan ayrılması engellenebilir. Deprem sonrası incelenen binalarda, asansörler patenlerini kırarak veya rayların esnemesinden dolayı yerinden çıkmaktadır. Dikkat edilmez ve asansör çalıştırılırsa, orta katta ağırlık ve asansörün çarpışma ihtimali doğmaktadır. Deprem anında en güvenli asansör tipi “hidrolik tahrikli asansörlerdir.

Periyodik bakım esnasında, asansör çukurunda su olup olmaması, yanıcı maddeler ve toz birikmesi konularına dikkat edilmelidir. Switchler ve kilitler en dikkat edilmesi gereken konulardır. İşinde tecrübesi ve geçmişi olan güvenilir firmalarla çalışmalarını tavsiye etmekteyim. Her şeyi devletten beklememeliyiz. İş vereceğiniz firmaları ziyaret ederek, tanışmanızı ve güvenilir olup olmadığını araştırmanızı tavsiye ederim. “Ayinesi iştir kişinin lafa bakılmaz” diyerek, anlaşılacak firmanın geçmiş işleri ve referansları da kontrol edilmelidir.

Cem Bozdağ

CE Mühendislik Genel Müdürü

Deprem ile ilgili asansörlerde TS EN 81-77 standardı mevcuttur. Bu standarda göre sismik asansör kategorisinin belirlenmesi gerekir. Bunun için binanın tasarım ivmesi asansör firmasına verilmelidir. Tasarım ivmesine göre asansör 0, 1, 2 veya 3 olarak hesaplanır ve asansör TS EN 81-77’ye göre üretilir. Önemli konulardan biri de binalardaki deprem ve yangın sensor uçlarının asansör makine dairesine getirilmesidir. Bina yaptırıcısı bu uçları asansör makine dairesine getirmeli, asansör firması da bu uçları asansör kumanda panosuna bağlamalıdır.

Mevcut asansörlerin Asansör İşletme ve Bakım Yönetmeliğine göre her ay düzenli bakımı yapılmalıdır. Bakım TSE tarafından Hizmet Yeri Yeterlilik belgesi olan asansör firmalarına yaptırılmalıdır. Bununla birlikte asansörlerin her yıl belediyelerin anlaştığı A Tipi muayene kuruluşu tarafında yıllık kontrolü yapılmalıdır. Yıllık kontrollerde yeşil etiket almış asansörler eksiksiz güvenle bineceğiniz asansörlerdir. Eğer asansör kırmızı etikete sahipse o asansör güvensizdir. Bu asansörü gerekli düzeltmeler yapılmadan kullanmayınız. Asansör firmanızın yetki belgelerini isteyerek kontrol ediniz.

İbrahim Doğru
Doğrulift Yönetim Kurulu Başkanı

Perde beton kullanımı sağlam binalar için çok önemli. Bizler asansör imalatçıları olarak binalarda en fazla perde beton kullanılmamasından dolayı sıkıntı yaşıyoruz. Perde beton, binalarda sağlamlığın yanı sıra aynı zamanda asansörlerin vibrasyona maruz kalmadan hareket edebilmesi için de çok önemli. Aksi halde asansörlerin hareketini sağlayan motor kısımlarında sıklıkla arızalanmalar yaşanabiliyor, tabi ki yapılarda perde beton yapılması hem binaları sağlamlaştıracaktır, hem de asansörlerin ömrünü uzatacaktır. Asansörlerde bakım çok önemli. Vatandaşlarımız mümkünse bakım yaptıracakları firmaların mesleki yeterlilik için gerekli tüm belgelere sahip olan firmaları tercih etsinler. Bir de önemle üzerinde durduğumuz bir tavsiye olarak; Bu işi çok iyi yapan yerli firmalarımız var. İnşaat firmaları ve vatandaşlarımız asansör montaj ve bakım işlerini yaptırırken yerli firmaları tercih etmelidir. 

Semih Bozdemir

BOSE Mühendislik Asansör Sistemleri Genel Müdürü

Asansör ne kadar sağlam montaj edilmiş, en iyi, en kaliteli ekipmanlar kullanılmış olsa dahi yapının sağlam olmaması yapılan asansörün de sağlamlık kalitesini olumsuz olarak etkilemektedir. Bir asansörün montajında yapılan işçilik, statik hesaplar, kullanılacak olan malzemelerin uygun standartlarda olması ve teorik hesaplar asansörün sağlamlığını ve kullanım ömrünü belirlemektedir. Yapıların dayanıklılığı artırılarak bilindiği gibi mevcut asansörlerin de takviye desteklerle sağlamlığı ve dayanımı arttırılabilir. Mevcut asansörlerin dayanımı hem yapı sağlamlığı, hem de asansörde kullanılan ekipmanların revize edilerek ve/veya destekleyici malzemeler takviye edilerek sağlanabilir.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın da uygun gördüğü ve önerdiği periyodik bakımların aylık olarak yapılması, asansörlerin kullanımı ve güvenlik açısından oldukça etkilidir. Aylık periyodik bakımların yanı sıra A tipi akredite edilmiş onaylı kuruluşlar tarafından her asansörün periyodik yıllık kontrollerinin yapılması mevcut organizasyonu daha sağlıklı hale getirmektedir. Asansörlerin periyodik aylık bakımlarında asansörde kullanılan güvenlik ekipmanlarının sağlıklı bir şekilde görev gördüğünü kontrol etmek önemli etkenlerdendir.