Kira problemi
Son 2 yıldır süregelen kira artış oranlarındaki yasal engelleme gereği gerçekleşen %25 artış sebebiyle ortaya çıkan mülk sahibi ve kiracı arasındaki gerginlik ve hukuki süreçlere son zamanlarda oldukça aşinaydık. Bu yasal engellemenin yanlış olduğunu en başından beri dile getiriyorduk ki şimdi de bunun ortadan kalkmasıyla başka bir problem ortaya çıkacak gibi duruyor. Özellikle mülk sahiplerinin ciddi mağduriyet yaşadığı bu dönem şimdi kiracıların mağduriyeti ile kendini gösterecektir. Bu mağduriyet özellikle son 1 yıl içerisinde kiraya çıkmış kiracıların karşısına ciddi problem olarak çıkacaktır diye öngörüyorum.
Son bir yılda evlerin satış ve kira bedellerinin ciddi oranda artmadığı düşünülürse basit bir matematik hesabı yaparsak bu durum daha rahat anlaşılır diye düşünüyorum. Örneğin 1 yıl önce 30.000 TL ile kiraya çıkan bir kiracı bugün taş çatlasın 35.000 TL hadi bilemediniz 40.000 TL civarında aynı tarz bir evi bulabilir durumda. Ancak kira artışında mülk sahibinin %65 talebini gerçekleştirmek zorunda kaldığı taktirde 50.000 TL kira ile karşı karşıya kalacaktır ki bu bölge rayicinin üzerinde bir kirayı işaret etmektedir. Haliyle bu durum mülk sahibinin aklı selim davranmaması halinde yine bir mağduriyet yaratacaktır. Aslında sadece kiracı açısından değil bilakis mülk sahibi açısından da mülkün boşalması halinde 50.000 T’ye kiracı bulamaması ancak artış miktarını dikkate alarak bu rakamda bir talepte bulunacağından boş geçeceği ayları düşündüğümüzde aslında genel toplamda zararlı çıkacağıdır. Zaten bu sebeple mülk sahiplerinin aklı selim düşünerek hareket etmesi ve dairenin boşaltılmasını talep etmek yerine makul ve bölgesel rayiçlerde mutabık kalacak şekilde hareket etmesi her iki taraf için de karlı olacaktır.
Bu denli kırılgan ekonomimin olduğu bir ortamda yüksek kira almak uğruna mülkü boş tutmak veya yüksek kira vermeyi kabul edecek riskli kiracıları kabul etmek bir sonraki aşamada farklı problemleri tetikleyecektir. Neticede benim bakış açıma göre mülk sahibi ve kiracı ilişkisi özünde ticari bir ortaklıktır. Yani her iki tarafta mağdur olmayacağı bir rakamda buluşmayı başarabilirse en azından gereksiz gerginliklerin ile mücadele etmek zorunda kalmayacaktır.
Tabi işin kaynağı olan ekonomik çalkantıların azalması ve ekonominin daha stabil hale gelmesi sorunları azaltacaktır ancak bu ekonomik sıkıntılar ile birlikte kiralık daire probleminin nasıl çözüleceği konusu oldukça karışık duruyor. Zira bir yandan konut stoğunun talebi karşılamaması, kontrol edilemeyen göç ve ekonomik anlamda zorlukların artarken gelirin aynı ölçüde artmıyor oluşu gibi faktörler işi çok daha karmaşık hale getiriyor. Bu noktada mülk sahiplerinin bölgesinin hakimi ve profesyonel gayrimenkul danışmanları ile istişare ederek duygusal veya salt para odaklı değil ama gerçekçi bir şekilde hareket etmesi geçici de olsa en mantıklı hareket tarzını oluşturacaktır gibi duruyor.
Yasal hakkın yanı sıra ekonomik gerçekleri de göz önüne alarak hem kiracıların hem de mülk sahiplerinin uzlaşmacı bir tavırla ilerlemesi çok daha sağlıklı olacaktır. Umarım problemler çözülene kadar minimum düzeyde sıkıntılar ile bu süreci atlatır ve normale dönüş kısa zamanda sağlanır.
