Bursa’da dış cephe kaplama sektörünün önde gelen isimleri, çalıştıkları projelerde görselliğin yanı sıra binaların depreme karşı daha sağlam olması için bir denetim mekanizması oluşturulması gerektiğini söylüyor.
Tarihsel süreç içinde insan gelişimine paralel farklılıklar gösteren mimari yapılaşma, günün teknolojik getirileri kullanılarak, her dönem kendi içinde yeni bir uygulama tekniği, yeni bir malzeme, yeni bir sistem arayışı içerisine girdi. Mimarinin değişim süreci içinde günümüz mimarlığına gelinceye kadar, bu gelişim ve değişimden en çok etkilenen öğelerden biri de yapıların dış cepheleri oldu. Günümüz mimarisinde cephede doğal taş, yapay taş, kompozit ve metal levhalarla birlikte kullanılan cam malzeme, mimarinin barınak olduğu kadar, aynı zamanda bir iletişim biçimi ve bir simge olduğunu da ortaya koyarcasına, prestij binalarının vazgeçilmez malzemesi haline geldi. Bursa’da da bu alanda önemli çalışmalara imza atan dış cephe kaplamanın başarılı isimleri, sektörün mevcut durumunu, sorunlarını ve geleceğe yönelik beklentilerini masaya yatırdı. Devletin, denetim mekanizması konusunda sektöre ilgisiz kaldığının altını çizen sektör temsilcileri, yasal boşlukların bir an önce doldurulması gerekliliğine işaret etti. Görselliğin çok önemli bir unsur olmasının yanı sıra güvenliğin de hayati bir mesele haline geldiğinin altını çizen cephe kaplamacılar, vatandaşlara bu konularda bilinçli olunması çağrısında bulundu.
Bursa’da dış cephe kaplama sektörünü nerede görüyorsunuz? Sizce binalara uygulanan projeler Avrupa standartlarında mı?
ALTINEL ALÜMİNYUM İLHAMİ MORİNA:
“Sektöre baktığımızda şu sıralar bize gelen talepler çok basit. Bursa’da uyguladığımız sistem kalite anlamında da çok düşük seviyelerde kalıyor. İstanbul’da uygulanan sisteme göre bizim montaj sistemimiz oldukça geride kalmış durumda. Bazı şehirlerde sıradan camlar takıldığı için bu camların değiştirildiğini duyuyoruz. Şişecam’ın da çeşitli konularda yetersiz kaldığını görüyoruz. Hala çok üst düzeyde güneş ve sıcak geçirgenliğini, UV değerlerinin düşük olduğunu, çok büyük enerji kaybı yaşadığımızı görüyoruz. Bu konularda oldukça yetersiz konumdayız. Müteahhitler ve cephecilerin yanında mimarların ve mühendislerin de bu konularda eksik olduklarını söyleyebilirim. Mimarlar eğer mimariye hitap edecekse -ki bizim işimiz tamamıyla mimarlığa hitap ediyor- çok daha ciddi araştırmalar yapmalıdır.”
Yaptığınız işlerde denetim mekanizması nasıl işliyor? Sizce müteahhitler ve vatandaş dış cephe kaplaması konusunda yeterince bilinçli mi?
ALTINEL ALÜMİNYUM İLHAMİ MORİNA:
“Şimdi bir iş yapıyorsunuz. Bunu denetleyebiliyorsanız iyi… Ama mimar ve mühendisler bu denetlemenin hiçbir aşamasında yer alamıyor. Ne rüzgâr basıncıyla ilgili, ne su basıncıyla ilgili bir denetleme yok. Belli firmaların TSE onaylı mamulleri kullanılıyor. Yani yapılan işlerin içi genel olarak boş. Bursa’da bu iş bu şekilde… Sürekli çarpık kentleşmeyi konuşuyoruz ama bunun yanında yapılan mimarinin de tartışılması lazım. Bir binanın her tarafı camla kaplanıyor. Bu konuda bir denetleme yok. Cepheciler olarak kıskaç altındayız aslında. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı iskele konusunda önemli kriterler getirdi. Bununla birlikte son zamanlarda iskeleye yüzde 300-400 zam geldi. Bakıldığı zaman yine tam manasıyla güvenlikli bir iskele edinemiyorsunuz. Ama Bakanlığın yaptığı bu çalışma yüzde 100 doğru. Yurt dışına yaptığımız ziyaretlerde gördük ki orada yapılan iskeleler çok daha güvenli. Ama adamlar bizim taktığımız fiyatı, dış cephesiyle, malzemesiyle, iskelesiyle, işçiliğiyle yapıyor. Yani bütün binayı yapıyorsun her şey bir noktaya geliyor. Bu işin tehlikesi çok büyük… Ama bu konuda müteahhitlerin de daha bilinçli olması gerekiyor. Buna karşılık mühendislerin daha kontrollü olması gerekiyor. Yapı Denetim Komisyonu’nun bu noktada iskeleleri de kontrol etmesi gerekli. Güvenlik kesinlikle elden bırakılmamalı ama bunun için denetim her noktada en üst seviyede tutulmalıdır. Avrupalı enerji tasarrufu konusunda da bize göre çok daha bilinçli konumda.
Bina sahipleri veya müteahhitler dış cephe kaplamacıdan neler talep ediyor. Öncelik güvenlik mi, yoksa görsellik mi?
LİDER CEPHE NERİMAN YENER:
“Bina sahibinin cephe kaplama konusunda ilk düşündüğü şey ‘benim binam güzel gözüksün’ oluyor. Isı yalıtımı da olsun demiyor mesela… Müşteriler de bu konularda pek profesyonel düşünemiyor. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yapı Denetim Komisyonu’nun asıl işi binanın başlangıcından sonuna doğru tüm aşamaları kontrol etmek olmalıdır. Örneğin; Fatih Sultan Mehmet Bulvarı’nda şahit olduğumuz bir konu oldu. Orada yapılan bir binanın kolonlarındaki sıvalar döküldü aşağıya. Oldukça da yeni bir olay bu…”
Bursa’da müteahhitlik size göre doğru şekilde mi yapılıyor. Eksiklikler ve yanlışlıklar var mı?
LİDER CEPHE YÜCEL KAMIŞ:
“Cephe kaplama konusunda sorunların çözülebilmesi için müteahhitlik zihniyetinin değişmesi lazım. Şimdi adalet saraylarında veya devlet dairelerinde müteahhitlik yapanlara devlet genelde yapılacak projeyle ilgili şartname hazırlıyor. Özel sektörde böyle bir şey söz konusu değil. Müteahhitlik artık cebinde 150-200 bin lirası olan herkesin yapabildiği bir meslek haline geldi. Tabii durumun böyle gelişmesinin de ana nedeni denetimsizlik. Bazı sözde müteahhitler sadece para için bu işi yaptığından cephe kaplamacıyı çağırıyor ve diyor ki ‘Gel bu işi bana en ucuzundan yap. Binamı güzelleştir, ben binamı satayım.’ Burada tüketicinin de bilinçli olmaması büyük problem. Bir daireye 200-300 bin lira para veriyorsunuz ama siz bu dairenin nasıl yapıldığını araştırma gereği duymuyorsunuz. Bina dışarıdan bakılınca güzel görünüyor ama içindeki malzemenin ömrü sadece bir sene. Onun için devletin burada denetlemesi gereken ilk kişiler müteahhitler. Müteahhitlere ‘sen bu binayı bu şekilde yapacaksın’ diye şartname verilirse müteahhit cephe kaplamayı da şartnamede yazan kriterlere göre yaptırtmak zorunda. Maalesef müteahhitleri denetleyen sadece Yapı Denetim Komisyonu var.”
Peki, tüm bu olumsuzluklara baktığımızda cephe kaplamacıların hataları oldu mu?
ARTER CEPHE EMRE AYDIN:
“Özeleştiri yapmamız gerekirse bazı sorunlar bizden kaynaklanıyor tabii ki… Mesela sektörde emeğin karşılığı tam olarak alınamıyor. Bu nedenle de çok kalite işler ortaya çıkamayabiliyor. Geriye dönüp baktığımızda mimari, mühendislik, müteahhitlik anlamında herhangi bir kontrol mekanizmasının olmaması bunları doğuruyor. Birilerinin artık bu konularda elini taşın altına koyması büyük ehemmiyet taşıyor. Bir derneğimiz vardı ancak şu anda maalesef aktif değil. Ama biz bu konuda bir harekete geçerek derneğimizi faaliyete geçirebiliriz. Belediyenin ya da Mimarlar Odası’nın denetimler konusunda yeterli olacağını düşünmüyorum. Veya burada oluşacak bir yapının yani kuralları kesin olan, standartları çok net oluşmuş bir yapının hayata geçirilmesi kaçınılmaz. Anlayışı değiştirmek zorlama olmadıkça mümkün değil.”
Dış cephe kaplamada bir diğer sorun da kayıt dışılık. Bu konuda da size göre belediyelere görev düşmüyor mu?
SAYKAR İZOLASYON HACI SAY:
“Şu an hemen her yerde iskele görebilirsiniz. Çok emniyetsiz. Çalışan işçiler düşebilir. Biz iskelenin metrekaresini 15 liradan kiralıyorduk şu an bu çıktı 35 liraya. Benim asıl işim izolasyon ve ısı yalıtımı. Altıparmak’ı örnek vermek gerekirse ahşap kaplama olarak yoğun talep geliyor. Yani bunun boyasını, bakımını kimse düşünmüyor. Aslında dış cephe kaplama konusuna baktığımızda belediyeler bile sadece görselliğe önem veriyor. Isı yalıtımda diğer bir sorun da tabii ki kayıt dışılık. Vatandaş rastgele bir ustaya gidiyor ve diyor ki ‘sen bunu yap ben malzemeyi alacağım.’ Yani kayıt dışı da bu konuda büyük sorun ve haksız bir rekabet var. Mantolamadan para kazanmak bu aralar pek kolay değil. Diğer işimiz de su yalıtımı. Hafriyatı aldığımızda asıl yapılması gereken şey su yalıtımı. Su yalıtımının tamamen bohça sistemiyle yapılması gerekiyor ama bu da pek yapılmıyor. Denetim mekanizması anlamında çok yetersiz bir sistem var ortada. Yapı Denetim’in haricinde bir kuruluş kurulabilir.”