Ancak faiz indirimi kararının sadece konutlarda uygulanması, ofis ve dükkan satışlarında bir artış yaşanmasına sebep olmadı. Müteahhitler, konut kredi faizlerinde uygulanan bu indirimin, ofis ve dükkanlarda da olmasını talep ediyor. Olası bir kredi faiz indiriminin ofis satışlarını da tekrardan hareketlendireceğini belirten müteahhitler, böyle bir indirimin Bursa iş dünyasına da olumlu katkılar yapacağını söylüyor.
İMSİAD Başkanı Mustafa ANDIÇ
Faiz oranlarındaki indirimin zamanlaması ve sonuçları bakımından ev almak isteyen için tarihi bir fırsat oldu. Öncelikle böylesine önemli bir fırsat sunanlara teşekkür ediyoruz. Ev alma hayali kuranları ekonomimizin dinamosu inşaat sektörü ile buluşturan bu kampanya, ev sahibi yaptığı binlerce insanın hayallerine kavuşmalarını sağlaması bakımından takdire şayandır.
Faiz indiriminin konut satışlarında oluşturduğu pozitif etkinin taçlandırılması için, ofis ve dükkan alanında da, uygulanması büyük kazanımlar sağlayacaktır. İnsan zamanının büyük bölümünü işte, dolayısıyla dükkanlarında, ofislerinde geçmektedir. Dolayısıyla Covid-19 hassasiyetleri doğrultusunda tedbirlerle sürdürülebilmesi için daha uygun fiziksel ve teknolojik imkanlara sahip ofislere kavuşmak isteyenler de uygun şartlarda işyeri ve dükkan alabilmelidirler. Bu nedenle ofis ve dükkanların sıfır alımlarında 0,64 kredi faizli, 15 yıla kadar vadeli ve taksitleri bir yıl erteleyebilme olanağından yararlandırılmaları, iş hayatının doğru şekilde normalleşmesi ve çalışan sağlığı açısından büyük önem taşımaktadır. Konutta 0,64 mayası tutmuştur, sıra ofis ve dükkanlarda olmalıdır.
Bu düzenlemeyle birlikte, kamu da KDV alanında önemli kazanç elde edecektir. Konutta 150 metrekareye kadar yüzde 1 olan KDV oranı, dükkan ve ofislerde bir metrekare bile olsa yüzde 18 düzeyindedir. Bu da sıfır ofislerin satışından Devletimizin önemli bir KDV geliri elde etmesini sağlayabilecektir. Ayrıca ofis ve dükkanlar iş hayatının nabzının attığı yerler olmalarının yanında, ofis mobilyacılarından, perde ve parkecisine kadar onlarca alt sektörü de canlandırma potansiyeline sahiptir.
Kıratlı İnşaat YKB Hüseyin Ergün KIRATLI
Şehrimizde ofis ve dükkânlara olan talep Ağustos 2018'de başlayan ekonomik sıkıntılar ve sonrasında ortaya çıkan Covid-19 salgınından dolayı bir hayli düşmüş durumdaydı. Ancak son zamanlarda faizlerin düşmesi ve salgının kontrol altına alınması sayesinde ofis ve dükkân taleplerinde dikkate değer artışlar gözükmektedir. Bursa'daki ofis ve dükkân stoklarının yeterli olduğu kanaatindeyim ve arz fazlasının da olmadığını düşünüyorum.
Konutlara uygulanan faiz indiriminin iş yerleri için de uygulanması satışlarımıza çok büyük destek olacaktır. İnşaat sektörü yaklaşık 200 sektörün lokomotifi durumundadır. İş yeri satışlarının artması, girişimcileri cesaretlendirecek ve yeni yatırımların yapılmasını tetikleyecektir. Bu da istihdama olumlu katkı sağlayacaktır.
Başta kamu bankaları olmak üzere faiz indirimlerinin konutlarla birlikte işyerleri içinde uygulanması sektörümüze ivme kazandıracaktır. Hatta özel bankalarında gerek konut gerekse işyerleri için faiz indirmeleri çok büyük önem taşımaktadır. Bu konuda özel bankaları uygun kredi vermeye teşvik etmek için hükümet ve iş dünyası olarak talepte bulunmalıyız.
Akyükselen İnşaat YKB Şeref DEMİR
Kamu bankalarının mayıs sonunda başlatmış olduğu kampanya sonucu aylık %0.64 faiz, 12 ay ödemesiz, 15 yıla varan vade ile konut alımında yoğun talep oluşmasını sağlamıştır. Fakat sektörün uzun süre durağan bir dönemden geçmesi yeni yatırımların, imalatların yapılmamasından dolayı sınırlı sayıda ki kullanıma hazır konut tükenme noktasına gelmiştir.
Oluşturduğu katma değer ve istihdam potansiyeli ile ekonomide çoğu zaman kaldıraç görevini üstlenen inşaat sektörü sınırlı sayıda ki konut satışı ile hareketlilik kazanmış fakat kendisine bağlı iki yüzden fazla alt sektörün harekete geçmesi, ekonomide azami katkı sağlanması amacıyla konutlar için sağlanan kredi oranlarının işyerleri içinde sağlanması gerekir.
Pandemi sürecinde İşyerlerinin tam randımanlı çalışmaması ve sürecin belirsizliğinden dolayı yeni işyerlerinin alımı, yeni işletmelerin açılması konusunda kararsızlık, çekimserlik oluşmuştur.
İşyerleri için de konut kredisi oranında finansman kullandırılması durumunda mevcut işyerlerinin satışında kayda değer artış olacaktır. Bunun sonucu olarak inşaat sektöründe canlanma olacağı gibi yeni işletmelerin açılması ekonomiye değer katacak, en önemlisi istihdama büyük katkı sağlayacaktır. Bu yönüyle işyerlerinin satışı büyük önem arz etmektedir.
Sektöre girdi sağlayan ve faaliyetlerini bu sektördeki gelişmeleri bağlı olarak devam ettiren öteki sektörlerin katkısı da dikkate alındığında inşaat sektörünün GSMH içindeki payı %30 düzeyinde olduğu görülmektedir. Bu ölçüde ekonomiye yön veren bir sektörün işyerlerinin satışında sağlanacak bir çözüm ile ivme kazandırılması ülkü yararına olacaktır.
Berat Rizvanoğlu İnşaat A.Ş YKB Yusuf Berat Rızvanoğlu
Bursa 4 milyon nüfuslu ve her yıl nüfusu yaklaşık 50 bin artan bir şehir olması sebebi ile ofis ve dükkân stoku açısından; henüz yetersiz olduğunu söyleyebiliriz. Bunu İstanbul ile Bursa’yı nüfus olarak oranlayıp var olan ofis ve dükkan sayılarına baktığımız zaman açık bir şekilde görebiliyoruz. Talep noktasında ise gerek pandemi süreci, gerekse de 2019 yılı sektör üzerindeki olumsuz ekonomik etkileri tam olarak geçtikten sonra talebin ne seviyede olduğu veya olacağı noktasında bir şey söyleyebiliriz.
Faiz indirimleri özellikle bitme aşamasındaki konutların satışı için çok faydalı oldu, aynı indirim ticari alanlar için yani ofis ve dükkanlarda da uygulansa elbette ki sektör olarak ve yatırım yapmak isteyenler açısından çok faydalı olacağını düşünüyorum.
Arslanlar Grubu Yönetim Kurulu Üyesi İç Mimar Nur Gül ARSLAN
Şehrimizde yer alan ofis ve mağazalara, yaşanan pandemi ve finansal krizler sebebiyle, taleplerin azaldığını söyleyebiliriz. Bu sebeple Bursa’da ofis ve dükkan stoku mevcuttur. Hatta bazı ofis sahipleri, giderlerini düşürmek amacıyla ofislerini dahi boşalttılar bu süreçte. Yaşanan bu olumsuzluklar sebebiyle insanlar çoğunlukla home-office çalışmayı tercih etmektedir. Dükkan ve mağazacılığa ise, internet satışının insanlara daha cazip gelmesinden dolayı, gösterilen talep kısmen azaldı. Ara caddelerdeki mağazalar “depo” hüviyetini aldı. Yol kenarlarında, ana cadde üzerlerinde yer alan, cazip noktalardaki mağazalarda ise hareketlilik devam etmektedir. Ara caddelerde yer alan dükkan ve mağazaların stoku, ana caddelerde yer alan dükkan ve mağaza stoklarından çok daha fazladır.
Konutta olduğu gibi, ofis ve dükkanlarda kullanılacak kredi faiz oranlarında uygulanacak indirim, ofis, dükkan ve mağaza satışlarında, eldeki stoku eritmek için gereklidir. Hatta konutun ofis ruhsatı, ofislerin de konut olarak ruhsatları alınabilirse, faizlerin de düşük olması ile çok daha fazla talep görecekler, stokları çok kısa sürede eriyecektir. Ticari alanların, elektrik, doğalgaz ve su giderlerinin, konutların tüketim giderlerinden %35 oranında daha yüksek olmasından dolayı; konutların ve ofislerin tüketim giderleri de aynı oranlarda olacak şekilde düzenlenirse, ofislere gösterilecek ilgi epey artacaktır.
Ofis, dükkan ve mağazalarda, sıfır konutta olduğu gibi bir yıl ötelemeli kredi kullandırılırsa, alıcı eğer hazırlıksızsa da, kendini finansal olarak bir yıl daha hazırlamasına imkan tanınmış olacağından, şüphesiz bu alıcı için kazançlı ve cazip bir fırsat olacaktır.
Son olarak eklemek istediğim, tüketim giderleri düşürülmedikçe, hiçbir zaman ticarideki satışın konuttaki gibi çok yüksek bir ivme göstermesi beklenemez.
EVKE Yapı Kurucusu Murat EVKE
Bursa’da ofis ve dükkân stoku en az konut kadar var. Konut kredi faizlerinde uygulanan indirim kararının ofis ve dükkânlarda da uygulanması talebine katılıyorum ve bunu destekliyorum. Bu kararın sadece ofis ve dükkânlarda değil, üretimi destekleme adına fabrika binalarına da bu desteklerine sağlanması gerektiğini düşünüyorum. Bankalara tarafından verilecek bu destek desteklerin uzun vadede istihdamın desteklenmesi adına da önemli katkıları olacaktır. Bankaların konutlarda uyguladığı faiz indirimi kararının, ofis, dükkân ve fabrika binalarında da uygulanması için Bursa milletvekillerimiz ile de görüşme gerçekleştirdik. İnşallah kendileri en kısa zamanda Bakanlık yetkililerini ulaşıp, taleplerimizi ilgililere iletecekler. İMSİAD da bu konuda değerli çalışmalar yürütüyor. En kısa zamanda alınacak kararların ofis, işyeri piyasalarının da önünü açacağını düşünüyorum.
Burçin İnşaat İşletme Müdürü Berk ŞAHİN
Mart ayı Coronavirüs sonrası insanlar büyük alış veriş merkezlerindeki yoğun kalabalık ve merkezi havalandırma sisteminden dolayı psikolojik olarak mağazalara gitmez oldu. Mart, Nisan, Mayıs aylarından belli olduğu gibi 3 aydır kimse kapalı yerleri tercih etmiyor. Mağazalar, dükkanlar alış veriş merkezlerini terk edince caddelerdeki (dışarıdaki temiz havayı göz önünde bulundurarak ) dükkanlar Haziran ayında talep gördü. Ofislerdeki doktor, avukat, mali müşavir, banka, finans, lojistik vb. gibi kurumsal firmalar işlerine devam ederek talep arttı.
Konuttaki sistem ofis ve dükkanlara da uygulanmalı ki neredeyse konut ihtiyacına yakın ofis ve dükkan talebi var; çünkü ekonomiye katkı sağlayanlar ofis ve dükkandaki iş yeri işletenleridir. Kazanımlarda böylelikle karşılanmış olur.
Gökçadır İnşaat Genel Müdürü Emre GÖKÇADIR
Gayrimenkul yatırımında dükkân ve ofislerin, konut ve dairelere göre sağladığı avantajlar her geçen gün daha fazla idrak edilmekte. Bu sebepten dolayı da geçmişte insanların gayrimenkul yatırımında “daire” yönündeki tercihleri artık dükkân ve ofis alımına doğru değişmekte. Ve sonuç olarak ofis ve dükkân talebi artmakta.
Bursa‘daki dükkân, ofis stoku ile ilgili; özellikle kentsel dönüşümün hız kazandığı dönemlerde inşa edilen yapılarla beraber Bursa‘daki dükkân stoku fazlalaşmış durumda. Ofis stokları ise; her ne kadar son zamanlarda inşa edilen ofis binalarında artış olsa da “nitelikli, donatılı ofis” yapılarının toplam stok içerisindeki payının az olduğunu ve bu tür yapılara olan talebin hala devam ettiğini düşünmekteyiz.
Faiz oranlarındaki benzer indirimin ofis ve dükkân satışlarında da uygulanması gayrimenkul yatırımcılarını harekete geçirecek, teşvik edecek ve piyasaya çok ciddi bir canlılık, nakit akışı kazandıracaktır. İnşaat piyasasındaki bu nakit akışı, bağlı olan tüm yan sektörlerdeki ekonomik sıkıntıları büyük ölçekte rahatlatacaktır.
Uygun faiz oranı sağlanması, yatırımcıların yanında işini büyütmek isteyen ihtiyaç sahiplerini de teşvik edecek ve ticareti hareketlendirecektir. Aynı zamanda da devlet için vergi ve harç kazancı doğuracaktır.
Faiz oranlarının dışında, dükkân ve ofis satışlarındaki KDV oranlarının düşürülmesi alım-satımı hızlandıracağını, piyasadaki nakit döngüsünü, canlılığı artıracağını düşünüyoruz. Önceki yıllarda bu yöntem uygulanmış ve piyasa dinamiklerine ne kadar olumlu etkisi olduğu deneyimlenmiştir.
Nazar İnşaat YK Bşk. Yrd. Fatih ŞAKİR
Bursa’da ofis ve dükkan stoku çok fazla sayıda. Özellikle pandeminin ardından birçok büyük firmanın evden çalışma modeline geçmesiyle, bu miktar daha da arttı. Böyle olunca ofislere olan talep oldukça düştü ve bu durum fiyatlara da yansıdı.
Kamu bankalarının konut kredi faizlerinde yaptığı indirim satışları oldukça iyi yansıdı ancak ofis yapan müteahhitler de bu indirimden faydalanmak istiyor. Eğer böyle bir indirim olursa ofis satışlarında da bir artış yaşanacağını ve bunun piyasaya olumlu yansıyacağını düşünüyorum.
Ofis satışlarındaki ve fiyatlardaki düşüş birçok müteahhidi konut yapmaya yöneltti. Özellikle gelecek dönemde yatay yapılaşmanın daha çok artacağını düşünüyorum. Birçok müteahhit yatay konutlar yapmak adına arsa arıyor. Ofis ve dükkanlardaki karların düşmesinden dolayı, gelecek dönemde bu durumun daha da artacağını öngörüyorum.