Güvenli yapılar oluşturulmasında büyük önem taşıyan yangın algılama sistemleri, doğru tasarlandığı ve işletildiğinde özellikle yüksek yapılarda ve endüstriyel tesislerde can ve mal kayıplarının önüne geçilmesini sağlıyor.
“Güvenli Yapılar ve Güvenli Şehirler” yazı dizimizde bu ay “Yangın Algılama Sistemleri” konusunu işledik. Uzmanlar, düşük maliyetlerle kurulabilen yangın algılama sistemleri konusunda dikkat edilmesi gerekenleri anlattı.
Burak Özgen – Elektrik Mühendisleri Odası Bursa Şube Başkanı
Yangın algılama ve uyarı sistemleri doğru tasarladığı sürece her yapıda uygulanabilir. Maliyet olarak, ortalama bir yapının yaklaşık yüzde 10-15’i tüm elektrik işleri için harcanır. Elektrik işlerinin de en fazla yüzde 10’u yangın algılama sistemi maliyetidir. Toplamda tüm bina maliyetinin yaklaşık yüzde 1-1,5 arasına tekabül eder ki bu da oldukça küçük bir orandır.
Öncelikle kullanılan ürünlerin standartlara uygun olarak üretilmesine dikkat edilmelidir. İkinci olarak tasarım çok önemli. EN54-14 standardına uygun tasarım yapılmalıdır. Proje dikkatli incelenmeli, özellikle endüstriyel tesislerde proses analizi yapılmalıdır. Örneğin çok tozlu ve buharlı alanlarda duman yerine ısı algılaması yapılması, yüksek tavanlı yerlerde ışın tipi duman dedektörü kullanılması, Duman veya ısının geç oluşacağı alanlarda duman ve ısı dedektörlerine ilave olarak alev algılaması yapılması gibi yöntemler var. Doğru mekanda doğru algılayıcı tipinin seçilmesi önemlidir.
Bu konuda sıklıkla karşılaşılan durum bakımsızlıktan devre dışı bırakılan sistemlerdir. Bakımı yapılmadığı için asılsız ihbar sayısı artar ve sistem bir süre sonra kapatılır. Standart ve yönetmeliğin belirlediği bakım süreçleri işletilmeli, sistem faal tutulmalıdır. Olası bir yangıda, yangın algılama sisteminin çalışmamasından, ilgili yapının yöneticisi sorumlu olup, hukuksal açıdan hapse kadar giden cezai yaptırımlar ile karşılaşabilmektedir. Özellikle yüksek yapılarda ve endüstriyel tesislerde doğru tasarlanmış ve işletilmiş sistemler can kurtarmaktadır.
Olgun Şafak Karabiber / Limadem Elektrik YKB
Yangın algılama sistemleri, endüstriyel firmalarda, hastanelerde, alışveriş merkezlerinde yangını önlemek ve herhangi bir yangın esnasında söndürme sistemini devreye sokarak büyümeden söndürebilmek için kurulan sistemlerdir. Algılama sistemleri ile ilgili çeşitli yönetmelikler var, bunların en önemlisi EN54 uluslararası yönetmeliğidir. Bu yönetmelikte mahallerde ne tür algılama sistemleri olması gerektiği tüm detaylar yer alıyor. Bu sistemler bin m2’nin altındaki alanlarda genelde konvansiyonel aydınlatma sistemleri kullanılıyor. Bu sistemlerle bölgesel olarak takip yapabiliyorsunuz. Daha komplike yapılarda kullanılmasını önerdiğimiz adresli algılama sistemleri var. Bu sistemlerle her bir dedektörü ayrı bir şekilde kontrol edebiliyorsunuz ve yangının tam olarak nerede çıktığını öğrenebiliyorsunuz ve bu sistemi olası yangınlarda can kurtaracak farklı çözüm yollarını da bu sisteme ekleyebiliyorsunuz. Bu sistemlerin EN54 standartlarına uygun olarak kurulması bir zorunluluk. Tüm endüstriyel yapılarda bu sistemler kurulmalı ve artık yavaş yavaş konutlarda da kullanılmaya başladı. Olası yangınların mal olabileceği can ve mal kayıpları düşünüldüğünde bu sistemler çok düşük maliyetli ve yapılması zorunlu sistemler. Bu sistemler hayatta belki de bir kere lazım olur, o yüzden bakımlı ve her şeyi ile çalışır durumda olması gerekir. Bu önlemler aynı zamanda yasal zorunluluktur. Piyasada bu işleri yapan birçok merdiven altı firma var ancak hizmet alınan firmaların EN54 standartlarına uygun olup olmadığı ve kullandıkları malzemelerin kalitesine, standartlara uygun olup olmaması çok önemli.
Osen Beste Koç / Mavili Elektronik A.Ş. Pazarlama Müdürü
Ülkemizde yangın ve gaz algılama ve alarm sistemlerinin temininde ve tesis edilmesinde gerekenler, Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik kapsamında değerlendirilmektedir. Mecburi kılınan yangın ve gaz algılama ve alarm sistemleri; can ve mal kayıpları gibi yıkıcı sonuçların oluşmaması için hayati önem taşımaktadır. Yangın ve gaz algılama ve alarm sistemlerinin maliyeti; mahalin büyüklüğüne, fiziksel, kimyasal ve mekanik ihtiyaçlarına göre değişkenlik göstermektedir. Bu noktada; maliyetin göz önünde bulundurulması yerine; riske atılan can ve mal için olası bir yangın durumunun getireceği kayıplar ve hatta karşılaşılabilecek yasal yaptırımlarla ilgili durumların farkında olunması gerektiğini vurgulamak isterim. Kurulan bir sistem için periyodik bakımların aksatılmaması, ürünlerin kalibrasyonlarının düzenli olarak kontrol edilmesi kullanım ömrünü uzatmaktadır.