Çanakkale Savaşları’nın 100. yılı sebebiyle Çanakkale'de inşa edilecek Çanakkale Savaşları Araştırma Merkezi (Ç.S.A.M.) binasının projesi için açılan ulusal ölçekteki mimari proje yarışmasında birincilik ödülünü Işık Üniversitesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü yarı zamanlı araştırma görevlisi A. Balin Özcan Koyunoğlu’nun tek peyzaj mimarı olarak katıldığı proje aldı. Çanakkale Valiliği’nce düzenlenen mimari proje yarışmasında birincilik ödülünü alan projenin ekibinde Doç. Dr. Murat Çetin, Evin Eriş, Mehmet Hamarat ve Muammer Hamarat görev aldı.
36 BIN METREKAREDE 'ÇANAKKALE SAVAŞI' ARAŞTIRILACAK
Ekonomik, özgün ve nitelikli mimari yaklaşımların, işlevsel ve yenilikçi çözümlerin öne çıkarılması; doğaya saygılı, sürdürülebilir, çağdaş bir çevre ve mimari anlayışı ortaya koyan projelerin üretilmesinin amaçlandığı yarışmada yaklaşık 36 bin metrekarelik alanda kurulacak olan Çanakkale Savaşı Araştırma Merkezi, çevre düzenlemeleri ile beraber tasarlandı.
BIR DUVAR VE ÜÇ ANA IŞIK KUYUSU OLARAK KURGULANDI
Ödül kazanan mimari proje; Çanakkale Savaşları Araştırma Merkezi’ni, sadece araştırma ofis ve Betorder laboratuvarlarından ibaret bir bütünlük değil, yapının ortak dolaşım alanlarının her bir noktasında savaş belleğinin mekansal olarak da deneyimlendiği bir süreklilik olarak ele alındı. Yeraltında gömülü bir tarihin kapsamlı araştırılmasına yönelik bir yapay arkeolojik ve historiyografik kazı niteliği taşıyan bina içeriğin, ‘bir duvar ve üç ana ışık kuyusu’ ile ifade edilebilecek ana ve yalın mekansal kurguya dayalı olarak yorumlandı. Dolayısıyla ‘bir duvar ve bir park’ (ve altında gömülü bir yapı) alanından ibaret bir tasarım konseptini benimsendi. Tasarımın ana ögesi olan, kentin tarihi ve morfolojisinde önemli yer tutan “duvar” unsuru, içinde barındırdığı rampalar sistemi ile tüm işlev gruplarının açıldığı bir dolaşım ve savaş belleğini deneyimleme omurgası olarak ele alındı. Duvar, içinde bir savaş deneyim mekanı barındırırken, dışarıda bir etkinlik yüzeyi olarak tasarlandı.
SAVAŞI YENİDEN SORGULAMAYA SEVK EDİYOR
Baskın AVM inşaatları ile hızla yapılaşan yakın çevredeki mimari yozlaşmaya karşı takınılan eleştirel tavır, kendini kente domine etme eğilimindeki yapıların yer aldığı bir çevrede var-olmamayı; yok-olmayı tercih eden ve bu yüzden yerin altına çekilen – adeta siper alan – bir yapı ve onun uzantısı olarak da komşu yapıya görsel bir set çeken bir duvar ile ifadesini buluyor. Çoklu semiyolojik okumalara izin olanak sunan bu lahitvari 'anma duvarı' ve altında yer alan yapı, ziyaretçiyi ve kullanıcıyı altında yatan şehitleri ve savaşın karanlık yüzünü düşünmeye davet ediyor. Bu boşluk alanda açılan avlular ise savaşı yeniden ve yeniden sorgulamaya; araştırmaya sevk ediyor.